Đất nước Việt Nam có dạng hình chữ S gồm phần đất liền trải dài theo vĩ độ
Bắc từ 8030’ đến 23022’, có 4/5 diện tích là đồi núi, khí hậu nhiệt đới gió mùa.
Những yếu tố địa lý và khí hậu như trên là điều kiện thuận lợi để các sinh vật
phát triển đa dạng về số lượng, phong phú về chủng loại. Theo ước tính, Việt
Nam có khoảng 11.000 loài thực vật bậc cao có mạch, 800 loài rêu, 600 loài
nấm và hơn 2000 loài tảo. Trong đó, có nhiều loài được dùng làm thuốc. Đặc
biệt, năm 2016 Viện Dược liệu đã công bố 5117 loài cây thuốc trong Danh mục
Cây thuốc Việt Nam.
Căn cứ theo hệ thống phân loại mới nhất APG năm 2011 (dựa trên những
dẫn liệu về sinh học phân tử) chi Paris thuộc họ Hắc dược hoa – Melanthiaceae
gồm 26 loài với 13 thứ, phân bố ở vùng cận nhiệt ôn đới hoặc ôn đới ẩm Bắc
bán cầu. Kết quả nghiên cứu tài liệu cho thấy các loài thuộc chi Paris có hoạt
tính đáng quý như: tác dụng chống ung thư, tác dụng điều hòa miễn dịch, tác
dụng cầm máu và tan máu, tác dụng chống oxy hóa, tác dụng kháng virus,
kháng nấm và chống ký sinh trùng, tác dụng trên dạ dày, tác dụng hạ sốt, giảm
đau, an thần.
Về thành phần hóa học, các hợp chất đã được phân lập từ một số loài Paris
bao gồm saponin, flavonol, sphingolipid và các glycosid khác. Trong đó, nhóm
cấu trúc saponin được nghiên cứu nhiều nhất là saponin steroid (có trên 120
hợp chất) từ 22 loài thuộc chi Paris đã được công bố.
Ở Việt Nam, chi Paris là chi hiếm gặp và phân bố chủ yếu ở một số tỉnh
miền núi phía bắc và vùng núi cao Tây Nguyên – nơi có khí hậu mát, độ ẩm
cao. Cho đến nay đã phát hiện ở nước ta có 8 loài và 2 thứ thuộc chi Paris gồm:
Paris dunniana H.Lév., Paris fargesii Franch., Paris vietnamensis (Takht.)
H.Li, Paris caobangensis Y.H.Ji, H.Li & Z.K.Zhou, Paris cronquistii (Takht.)
H.Li, Paris xichouensis (H. Li) Y.H.Ji, H.Li & Z.K.Zhou, Paris delavayi
Franch., Paris polyphylla Sm., Paris polyphylla var. yunnanensis (Franch.)
Hand. – Mazz., và Paris polyphylla var. chinensis (Franch.) H.Hara. Trong y
học cổ truyền Việt Nam, thân rễ của một số loài thuộc chi Paris với tên thường
gọi bảy lá một hoa (hay thất diệp nhất chi hoa) được dùng để chữa sốt, sốt rét
cơn, giải độc nhất là khi bị rắn cắn, chữa mụn nhọt, viêm tuyến vú, sốt rét, ho
lao, ho lâu ngày, hen suyễn. Dùng ngoài với tác dụng sát trùng những nơi bị
sưng đau, vết rắn cắn, tràng nhạc, mụn lở, nhọt [1].
Mặc dù có nhiều công bố về chi Paris ở nước ngoài, nhưng chủ yếu tập
trung trên đối tượng Paris polyphylla var. yunnanensis, các nghiên cứu trên đối
tượng Paris polyphylla var. chinensis còn khá khiêm tốn chính vì vậy chúng tôithực hiện đề tài: “Nghiên cứu thành phần hóa học và tác dụng sinh học của
bảy lá một hoa – Paris polyphylla var. chinensis Franchet thu thập tại Việt
Nam