1. Lý do lựa chọn đề tài Hiện nay, Hà Nội đang trong quá trình đô thị hoá mạnh mẽ cùng với sự hình thành các điểm tập trung dân cư và sự bành trướng của hệ thống giao thông vận tải, Thành phố Hà Nội đang có nguy cơ biến thành một siêu đô thị với một hệ thống cơ sở hạ tầng không thống nhất và đồng bộ. Sự biến đổi sâu sắc của đô thị cơ bản được thiết lập trên sự phát triển của hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật, một khi đô thị càng phát triển thì hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật càng có ý nghĩa quan trọng. Theo lẽ đó, sự hình thành hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật tác động đến sự phát triển của nền sản xuất với chức năng làm cầu nối giữa sản xuất với sản xuất, giữa sản xuất với tiêu dùng, kết cấu hạ tầng kỹ thuật đô thị còn tạo nên mối quan hệ chặt chẽ giữa sản xuất và lưu thông, mở rộng thị trường, mở rộng mối quan hệ giao lưu giữa các vùng lãnh thổ trong cả nước và quốc tế. Một nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần hoạt động theo cơ chế thị trường nhưng lại phát triển trên một hệ thống cơ sở hạ tầng manh múm, chắp vá, nhỏ lẻ làm chúng ta hình dung những hoạt động kinh tế và những cơ chế quản lý quá “quen thuộc” hàng ngày. Không thoát ra khỏi tình trạng đó là hệ thống chợ và trung tâm thương mại đang bộc lộ rất nhiều bất hợp lý, cần phải khắc phục như các chợ tạm trên hè phố; tình trạng chợ “vừa thiếu lại vừa thừa”, một số chợ lâu năm gần các khu dân cư đều quá tải trong khi các chợ mới được xây dựng quy củ lại không thu hút được người bán buôn và kinh doanh trong chợ. Là mắt xích đầu tiên trong hệ thống thương mại, Chợ đầu mối với vai trò và vị trí trung gian vận chuyển hàng hoá vào nội thành, được xem như vành đai an toàn thực phẩm, khi mức sống người dân càng cao thì chợ đầu mối càng đóng góp ý nghĩa quan trọng trong hệ thống thương mại thành phố Mặc dù trong những năm qua, cùng với sự tăng trưởng đáng kể về kinh tế – xã hội, hệ thống chợ đầu mối thành phố Hà Nội ngày càng được mở rộng và phát triển đặc biệt sau dự án quy hoạch “định hướng phát triển mạng lưới chợ Thành phố Hà Nội đến năm 2020” và sau nghị định 02/2003/NĐ –CP của thủ tướng chính phủ. Hiện tại, hệ thống chợ đầu mối gồm 6 chợ đang hoạt động với mục đích trung chuyển hàng hoá từ các hướng chính phân phối vào thủ đô và hàng hoá từ thủ đô trung chuyển đi các tỉnh lân cận. Nhưng vì nhiều lý do khác nhau như trong công tác quy hoạch, Thành phố chưa xây dựng được mạng lưới chợ hợp lý, việc lập quy hoạch, kế hoạch xây dựng chợ còn nhiều lúng túng trước thay đổi của thực tế và sự quản lý còn yếu kém, cùng với đội ngũ nhân viên thiếu năng lực và trách nhiệm, nên hệ thống chợ đầu mối vào Thành phố Hà Nội còn hoạt động kém hiệu quả. Những lý do trên đã đưa ra những bức xúc buộc các ban, ngành chức năng liên quan đưa ra những điều chỉnh, cải tạo phù hợp với thực tế. Đặc biệt trong công tác quy hoạch cần phải có sự điều chỉnh sau 5 năm thực hiện dự án: “Định hướng phát triển mạng lưới chợ Thành phố Hà Nội đến năm 2020”. Trong bài nghiên cứu này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu về chợ đầu mối Phía Nam (Đền Lừ – Quận Hoàng Mai) cùng với mối quan hệ của nó trong hệ thống thương mại, hệ thống chợ đầu mối và đặc biệt quan hệ giữa chợ Đền Lừ với chợ đầu mối Long Biên khi tương lai gần chợ Long Biên sẽ chuyển đổi mô hình thành trung tâm thương mại. Chính vì lý do đó, đề tài: “Nghiên cứu mô hình phát triển chợ đầu mối thành phố Hà Nội. Áp dụng xây dựng chợ đầu mối Phía Nam (Đền Lừ – Quận Hoàng Mai)” là một trong những cố gắng để tìm giải pháp cải thiện tình hình hoạt động kém hiệu quả và các điểm bất hợp lý trong công tác quy hoạch và xây dựng mạng lưới chợ đầu mối Hà Nội và trong đó đi sâu về đánh giá thực trạng và tìm hướng giải pháp cho xây dựng mô hình chợ đầu mối Đền Lừ trong tương lai. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ đề tài 2.1. Mục tiêu đồ án Mục tiêu của đồ án là đánh giá đúng hiện trạng hoạt động của hệ thống chợ đầu mối thành phố Hà Nội và nghiên cứu sâu vào hiện trạng chợ đầu mối Đền Lừ, quận Hoàng Mai. Từ đó, đưa ra mục đích chính của đề tài là giải quyết tình trạng hoạt động kém hiệu quả của các chợ đầu mối và tìm mô hình chợ hợp lý cho giai đoạn phát triển từ đây đến năm 2020. 2.2. Nhiệm vụ đồ án Đối với hệ thống chợ đầu mối, đồ án có các nhiệm vụ cần giải quyết: Tìm hiểu được hiện trạng hệ thống chợ đầu mối Thành phố Hà Nội Tìm hiểu và đánh giá vai trò chợ đầu mối Thành phố Hà Nội trong chiến lược phát triển Thủ đô đến năm 2020 Tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của chợ đầu mối, đặc biệt chợ đầu mối nông sản thực phẩm Tìm hiểu các dự án ảnh hưởng trực tiếp đến quy hoạch hệ thống chợ đầu mối Thành phố Hà Nội và chợ đầu mối Đền Lừ. Tìm hiểu các chính sách, nghị định liên quan đến tổ chức hoạt động kinh doanh trong chợ và yêu cầu bố trí sắp xếp hệ thống cơ sở hạ tầng Đối với chợ đầu mối Đền Lừ – Quận Hoàng Mai: Lựa chọn mô hình hoạt động kinh doanh cho chợ đầu mối Đền Lừ Đề xuất bãi đỗ xe và các tuyến lưu thông trong chợ đầu mối Nghiên cứu không gian hoạt động của các cá thể tham gia, đề xuất các giải pháp phù hợp đảm bảo yếu cầu sinh hoạt và lao động Đề xuất nguồn vốn đầu tư, các giải pháp quản lý đầu tư xây dựng và cải tạo chợ đầu mối Đền Lừ 3. Cơ sở pháp lý của đề tài Quyết định 63/2005/QĐ-UB của UBND Thành phố Hà Nội: “Ban hành kế hoạch chuyển đổi mô hình tổ chức quản lý chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội” Thông tư của Bộ thương mại số 06/2003/TT-BTM ngày 15 tháng 8 năm 2003 về việc hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức của ban quản lý chợ. Nghị định của Chính Phụ số 02/2003/NĐ-CP ngày 14 tháng 01 năm 2003 về phát triển và quản lý chợ Thông tư số 07/2003/TT-BKH ngày 11 tháng 09 năm 2003 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc hướng dẫn lập các dự án quy hoạch phát triển và đầu tư xây dựng chợ Quyết định số 142/2004/QĐ-UB ngày 9/9/2004 của UBND Thành phố Hà Nội về việc “Quyết định về quy hoạch và phát triển, đầu tư xây dựng và quản lý chợ trên địa bàn Thành phố Hà Nội” Quyết định số 31/2007/QĐ-UBND Thành phố Hà Nội về “Quy định về quy trình chuyển đổi mô hình quản lý kinh doanh khai thác chợ trên địa bàn Thành phố Hà Nội” “Kế hoạch đầu tư xây dựng, cải tạo và chuyển đổi mô hình quản lý chợ trên địa bàn Quận Hoàng Mai giai đoạn 2007 – 2010” của UBND Quận Hoàng Mai. Quy hoạch tổng thể phát triển thương mại Thành phố Hà Nội đến năm 2020 do Sở Thương mại thực hiện. Dự án quy hoạch cải tạo và phát triển mạng lưới chợ Hà Nội đến năm 2020 do Viện Quy hoạch và Phát triển nông thôn tổ chức (2001). Quy hoạch chi tiết xây dựng chợ và trung tâm thương mại tại các khu đô thị mới Hà Nội do Viện Kiến Trúc thực hiện (Tháng 12/2004). 4. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu 4.1. Phạm vi đề tài. Đề tài nghiên cứu chỉ trong phạm vi 9 Quận và 5 huyện thuộc Thành phố Hà Nội, xét tổng quan sáu chợ đầu mối: Xuân Đỉnh (Huyện Từ Liêm), Long Biên (Quận Ba Đình), Bắc Thăng Long (Huyện Đông Anh), Dịch Vọng (Quận Cầu Giấy), Phùng Khoang (Huyện Từ Liêm), Đền Lừ (Quận Hoàng Mai). 4.2. Giới hạn đề tài Giới hạn của đề tài tập trung phân tích đánh giá hiện trạng hệ thống chợ đầu mối Thành phố Hà Nội và tìm kiếm một số giải pháp khắc phục thông qua các cơ sở khoa học đã nghiên cứu. Đi sâu vào việc xây dựng cải tạo chợ đầu mối Đền Lừ, quận Hoàng Mai. 5. Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp thực hiện đề tài này:  Tổng hợp và phân tích số liệu.  Phương pháp so sánh và đánh giá.  Phương pháp lý luận đưa vào thực tiễn rút ra lý luận khoa học.  Phương pháp kế thừa. 6. Néi dung nghiên cứu Nội dung thực hiện dự án theo những bước sau: Phần mở đầu: Nêu lên sự cần thiết của đề tài, các mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài, phạm vi và giới hạn của đề tài, phương pháp nghiên cứu đề tài. Phần nội dung chính: Bao gồm 3 chương Chương 1: Tổng quan chợ đầu mối và hiện trạng hệ thống chợ đầu mối Thành phố Hà Nội. Chương 2: Cơ sở đề xuất mô hình phát triển chợ đầu mối Thành phố Hà Nội và xây dựng chợ đầu mối Đền Lừ – Quận Hoàng Mai. Chương 3: Đề xuất mô hình xây dựng chợ đầu mối Đền Lừ – Quận Hoàng Mai. Phần kết luận: Ngoài ra gồm có phụ lục, các bản vẽ và phần tài liệu tham khảo.