Vùng Trung du miền núi phía Bắc hiện bao gồm 15 tỉnh, trong đó có 4 tỉnh Tây Bắc (Điện Biện, Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình); 5 tỉnh vùng trung tâm (Việt Bắc – Hoàng Liên Sơn) (Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Phú Thọ) và 6 tỉnh Đông Bắc (Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Bắc Giang, Quảng Ninh). Tổng diện tích tự nhiên của toàn Vùng là 100.964 km2 (chiếm 30,7% diện tích cả nước). Dân số năm 2009 là 16.300 nghìn người (chiếm 19% dân số toàn quốc). Mật độ dân số bình quân 161 người/km2. Cộng đồng dân cư trong vùng bao gồm 36 dân tộc, trong đó các dân tộc chính là: Kinh, Tày, Thái, Nùng, H’mông, Dao,. Các tỉnh Trung du miền núi phía Bắc có khoảng 1.478,6 nghìn ha đất nông nghiệp, trong đó đất trồng cây hàng năm là 1.136,8 nghìn ha, đất trồng cây lâu năm là 341,7 nghìn ha, diện tích đất nương rẫy là 524,25 nghìn ha (bằng 35,46% diện tích đất nông nghiệp và 46,12% đất cây hàng năm). Bình quân đất nông nghiệp trên đầu người năm 2009 là 907 m2. Năng suất các loại cây trồng trong vùng hầu hết ở mức thấp, năng suất lúa cả năm đạt bình quân 43,3 tạ/ha (bằng 82,9% toàn quốc), năng suất ngô đạt 33,7 tạ/ha (bằng 83,8% toàn quốc), năng suất đậu tương đạt 11,1 tạ/ha (bằng 79,3% toàn quốc) [9]. Tỷ lệ hộ nghèo còn khá cao (vùng Đông Bắc là 14,08% và vùng Tây Bắc là 28,05%) Dân số tiếp tục gia tăng, việc nâng cao hiệu quả sản xuất để đáp ứng nhu cầu lương thực tại chỗ ở miền núi trở nên cấp thiết. Đây chính là nguyên nhân của việc phá rừng làm nương để trồng cây lương thực ngắn ngày đã gây nhiều tác động tiêu cực đến môi trường (giảm độ che phủ rừng, giảm khả năng giữ nước, xói mòn và thoái hóa đất, bồi lấp các khu đất thấp, v.v.) và không đảm bảo được tính bền vững trong phát triển. Tài nguyên đất, nước bị suy thoái. Hạn hán, lũ lụt, nhất là lũ quét xảy ra thường xuyên hơn, dẫn đến những thiệt hại to lớn về người và của cho nhân dân và gây nhiều trở ngại cho phát triển. Những năm gần đây, ở miền núi phía Bắc, ngô và đậu tương trở thành hai sản phẩm hàng hóa có khả năng trao đổi mạnh. Với không gian phát triển rộng và thị trường tiêu thụ lớn nên các sản phẩm này ngày càng có vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp, nông thôn vùng núi.