Trải qua hơn sáu mươi năm kể từ khi ra đời, vị trí của HĐND các cấp trong hệ thống tổ chức bộ máy Nhà nước ngày càng được khẳng định. Trong bộ máy Nhà nước, HĐND vừa là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, vừa là cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân ở địa phương. Vì vậy, xây dựng HĐND các cấp có thực quyền để đảm đương đầy đủ vai trò, trách nhiệm của mình là một yêu cầu bức xúc hiện nay.
HĐND có ba chức năng đó là: quyết định những vấn đề quan trọng ở địa phương; bảo đảm thực hiện các quy định và quyết định của các cơ quan Nhà nước cấp trên và trung ương ở địa phương; chức năng giám sát việc tuân theo pháp luật ở địa phương. Trong ba chức năng đó, giám sát có một vị trí, vai trò rất quan trọng đảm bảo cho HĐND thực sự là cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, thực hiện đúng nguyên tắc quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân. Thực hiện tốt chức năng giám sát là một trong những yêu cầu cơ bản để nâng cao hiệu quả giám sát của HĐND. Điều này đã được nhấn mạnh trong văn kiện Đại hội Đảng lần thứ X “Nâng cao chất lượng của HĐND và UBND, bảo đảm quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong phạm vị được phân cấp. Phát huy vai trò giám sát của HĐND”.
Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003 đã bổ sung thêm một chương mới quy định một cách toàn diện và có hệ thống chức năng giám sát của HĐND. Từ khi Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003 có hiệu lực pháp luật, hoạt động giám sát của HĐND có nhiều chuyển biến rõ rệt. Hàng năm, xây dựng được chương trình kế hoạch giám sát, tổ chức các Đoàn giám sát khi cần thiết, trong thực hiện giám sát có sự phối hợp với các cấp, các ngành Do đó, đã đưa lại nhiều kết quả khả quan, bước đầu khắc phục tính hình thức trong hoạt động của HĐND nói chung và hoạt động giám sát nói riêng.
Tuy nhiên, trong thực tiễn hoạt động giám sát của HĐND còn nhiều hạn chế. Ví dụ như việc xây dựng chương trình, cách thức tổ chức giám sát chưa thực sự khoa học, các kết luận giám sát thường chung chung, thiếu kiểm tra đôn đốc việc thực hiện kết luận đó nên vẫn còn hiện tượng sau giám sát lại đâu vào đó, kỹ năng giám sát của đại biểu HĐND còn thấp Cho nên hoạt động giám sát của HĐND cho tới nay vẫn còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ, đáng bàn. Xuất phát từ những yêu cầu bức xúc về lý luận và thực tiễn nêu trên em xin chọn đề tài: “Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân theo pháp luật hiện hành”. Trong quá trình nghiên cứu nội dung của đề tài, trên cơ sở tham khảo có chọn lọc, em xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giám sát của HĐND trong giai đoạn hiện nay.
Dưới góc độ luật Hiến pháp, khóa luận sử dụng các phương pháp luận của triết học Mác –Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về hoạt động giám sát của HĐND. Để tiếp cận đề tài khóa luận sử dụng các phương pháp truyền thống là phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và một số phương pháp khác như phân tích, tổng hợp, so sánh
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận kết cấu làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân
Chương 2 : Hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân theo pháp luật hiện hành.
Chương 3 : Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân trong giai đoạn hiện nay.
Do hạn chế về thời gian nghiên cứu cũng như nhận thức về lí luận và thực tế, nên khóa luận không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý của Thầy, Cô giáo và các bạn để khóa luận được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn Thầy, Cô giáo và các bạn.