Từ xưa đến nay, hàng thủ công truyền thống có giá trị rất lớn trong đời
sống vật chất cũng như tinh thần của con người Việt Nam. Ngoài những giá
trị vật chất, nó còn mang những giá trị văn hóa đậm nét. Có thể nói yếu tố văn
hóa Việt Nam kết tinh trong những sản phẩm thủ công truyền thống. Chính vì
thế, sản phẩm thủ công truyền thống có sức hấp dẫn lớn với khách du lịch,
đặc biệt là khách du lịch quốc tế. Chúng đã trở thành hàng hóa, thành đồ lưu
niệm cho các du khách, vừa mang lại hiệu quả kinh tế cho người sản xuất, vừa
góp phần thúc đẩy du lịch của địa phương, vừa là phương tiện quảng bá hữu
hiệu cho văn hóa Việt Nam.
Do những quy định về kinh tế, xã hội, tâm lý tập quán và những điều
kiện tự nhiên, ở nông thôn Việt Nam đã tồn tại những làng nghề truyền thống
với bề dày lịch sử hàng trăm năm và với nhiều loại sản phẩm nổi tiếng bởi độ
độc đáo và độ tinh xảo cao. Các làng nghề truyền thống ngày càng được
khẳng định vai trò của nó trong sự phát triển kinh tế của đất nước.
Phát triển hình thức du lịch làng nghề là một trong số các xu hướng vận
động của làng nghề trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Chúng ta đều biết rằng tiềm năng du lịch ở các làng nghề truyền thống là rất
lớn. Mỗi làng nghề gắn với một vùng văn hóa, hệ thống di tích và các truyền
thống riêng, với cung cách sáng tạo sản phẩm riêng. Vì vậy, phát triển du lịch
qua các làng nghề truyền thống là một hướng đi phù hợp. Một số làng nghề đã
phát triển hình thức này, coi đây là cách thức nhằm giới thiệu, quảng bá làng
nghề và sản phẩm truyền thống, qua đó tạo lập thị trường tiêu thụ sản phẩm
rất thành công ví dụ như làng lụa Vạn Phúc, gốm Bát Tràng – Hà Nội. Tuy
nhiên, mô hình này chưa được nhân rộng ra khắp cả nước hoặc chưa có những
thành quả xứng đáng. Du lịch làng nghề của tỉnh Nam Định cũng ở trong tình
trạng như vậy.Nam Định không chỉ biết đến là mảnh đất phát tích của nhà Trần với
nhiều địa danh, lễ hội, sản vật nổi tiếng mà còn là nơi có nhiều làng nghề thủ
công truyền thống, có tuổi đời hàng trăm năm hiện đang còn phát triển rất tốt.
Đó là làng nghề chạm khắc gỗ La Xuyên, làng sơn mài Cát Đằng, làng đúc
đồng Tống Xá, làng tre đan Vĩnh Hào, làng cây cảnh Vỵ Khê nhiều làng có
điều kiện phát triển thành điểm tham quan du lịch. Tuy nhiên, du lịch làng
nghề Nam Định hầu như chưa phát triển. Du khách không biết đến các làng
nghề, các công ty lữ hành chưa đưa chúng vào các tour du lịch, không có hoạt
động giới thiệu, quảng bá. Du lịch làng nghề tỉnh Nam Định vẫn đang trong
tình trạng “ngủ quên” như một số nhà nghiên cứu đã nói.
Mặt khác, hiện nay, khi quá trình công nghiệp đang diễn ra mạnh mẽ,
máy móc, dây chuyền và công nghệ cao đang dần thay thế sức người, thì ngay
bản thân trong các sản phẩm thủ công truyền thống bước đầu đã có sự xâm
nhập của kĩ thuật hiện đại làm mất dần đi những nét thủ công tinh xảo được
làm nên từ bàn tay tài hoa của các nghệ nhân. Điều này báo hiệu sự mai một
không xa của các làng nghề truyền thống. Một trong những giải pháp hạn chế
sự mai một này là đưa làng nghề sống trong môi trường của hoạt động du
lịch, nhằm bảo tồn được những giá trị văn hóa qua sự tìm tòi văn hóa của du
khách trong các tour.
Tuy nhiên, đối với thực trạng du lịch của làng nghề Nam Định hiện
nay, điều cốt yếu phải tìm ra đó là thị trường và việc thiết kế được các sản
phẩm du lịch tại đây. Các giải pháp vĩ mô cũng khá quan trọng, song trong
điều kiện có hạn của bài khóa luận, cũng như nằm trong những hiểu biết ít ỏi
của bản thân, tôi lấy đề tài “Đề xuất giải pháp Marketing phát triển du lịch
làng nghề Nam Định” làm khóa luận tốt nghiệp của mình.