Với trên 70% diện tích rừng tự nhiên là nơi cư trú ít nhất 1/3 dân số quốc gia, vùng rừng núi Việt Nam giữ một vị trí quan trọng trong sự phát triển của đất nước, là nơi đã và đang được sự quan tâm của nhà nước. Đây cũng là nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc thiểu số với nguồn lợi sinh kế phụ thuộc trực tiếp vào tài nguyên thiên nhiên trong đó chủ yếu là tài nguyên rừng (TNR) và đất rừng. Tuy nhiên, nguồn tài nguyên hiện nay đang dần cạn kiệt và suy thoái nghiêm trọng. Năm 1943, diện tích rừng Việt Nam ước tính có khoảng 14,3 triệu ha với tỷ lệ che phủ là 43,8% trên mức an toàn sinh thái là 33%. Năm 1976, giảm xuống còn 11 triệu ha với tỷ lệ che phủ còn 34%. Năm 1985, còn 9,3 triệu ha và tỷ lệ che phủ là 30%. Năm 1995, còn 8 triệu ha và tỷ lệ che phủ là 28%. Trong thời kỳ 1945 – 1975 cả nước mất khoảng 3 triệu ha rừng, bình quân 100.000 ha/năm. Quá trình mất rừng diễn ra nhanh hơn ở giai đoạn 1975 – 1990 mất 2,8 triệu ha, bình quân 140.000ha/năm. Nguyên nhân chính làm mất rừng là do dân số tăng nhanh, nạn đốt nương làm rẫy tràn lan, chăn thả gia súc bừa bãi., (Dẫn theo Hương Thảo, 2010).[6] Việt Nam được coi là một trong những trung tâm về đa dạng sinh học (ĐDSH) của khu vực cũng như của thế giới. Song cùng với những tác động tiêu cực của con người đặc biệt là cộng đồng các dân tộc thiểu số, vùng cao đã làm cho tài nguyên rừng ở Việt Nam bị suy thoái nghiêm trọng kéo theo đó là nhiều loài động thực vật quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng cao và đang rất cần được bảo vệ. Chính vì vậy mà các Khu bảo tồn thiên nhiên và các Vườn quốc gia được thành lập nhằm bảo vệ đa dạng sinh học.
Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa – Phượng Hoàng được thành lập theo Quyết định số 3841/QĐ – UB của Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên, ngày 01 tháng 12 năm 1999. Khu bảo tồn được quy hoạch theo ranh giới trên địa bàn 6 xã và 1 thị trấn gồm: Đình Cả, Phú Thượng, Thượng Nung, Thần Sa, Sảng Mộc, Vũ Chấn, Nghinh Tường, với tổng diện tích tự nhiên là 18.858,9 ha và đã được Ủy ban nhân tỉnh Thái Nguyên phê duyệt tại Quyết định số 1563/QĐ – UB ngày 08 tháng 8 năm 2007. Trong đó rừng tự nhiên là 17.639 ha; rừng trồng 197,3 ha; diện tích không có rừng trên 1.000ha do Ban quản lý khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa – Phượng Hoàng trực tiếp quản lý và bảo vệ. Là khu rừng nguyên sinh đặc dụng, được Nhà nước công nhận di tích khảo cổ quốc gia từ nhiều năm nay, Khu Bảo tồn thiên nhiên Thần Sa – Phượng Hoàng thuộc địa bàn huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên có ý nghĩa rất nhiều về mặt du lịch và sinh thái. Tuy nhiên, tình hình khai thác và tác động của người dân vào rừng vẫn còn nhiều, không chỉ người dân ở trong khu bảo tồn mà còn có nhiều cộng đồng dân cư sống ở vùng đệm của khu bảo tồn cũng có những tác động không nhỏ làm ảnh hưởng xấu đến tài nguyên rừng. Để giải quyết vấn đề này được hiệu quả thì việc khuyến khích người dân bản địa tham gia vào công tác bảo vệ rừng, bảo vệ đa dạng sinh học sẽ là lựa chọn tối ưu. Trong những năm qua, người dân vào rừng khai thác tài nguyên, canh tác nương rẫy rất phổ biến, đặc biệt tại các khu vực vùng đệm quanh khu bảo tồn, những năm gần đây hiện tượng này có giảm song vẫn còn rất nhiều tác động của người dân gây ảnh hưởng xấu đến rừng. Bởi vậy cần có các hoạt động điều tra tác động của người dân để từ đó làm căn cứ đề xuất các giải pháp cụ thể phù hợp với khu vực.
Sảng Mộc là một xã miền núi nằm trong khu vực vùng đệm của Khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa – Phượng Hoàng với tập quán canh tác và sống chủ yếu dựa vào rừng, người dân trong xã từ xưa đến nay vẫn có thói quen khai thác nguồn tài nguyên rừng để phục vụ cuộc sống. Do diện tích đất lâm nghiệp của xã lớn, lại là xã vùng cao khí hậu nhiệt đới nên hệ thực vật khá phong phú có nhiều loại gỗ quý từ nhóm II đến nhóm VI, song đến nay trữ lượng không còn nhiều. Rừng già và rừng trung bình chiếm tỷ lệ thấp, chủ yếu là ở các vùng sâu, vùng xa. Ngoài rừng gỗ còn có rừng tre, nứa, vầu. Trong 9.107,74 ha rừng có: Rừng phòng hộ: 3.014,63 ha, Rừng đặc dụng: 1.904,55 ha, Rừng sản xuất: 4.188,56 ha. Hệ động vật tương đối phong phú, đa dạng, gồm các loại thú rừng, bò sát, chim Trong thời gian qua người dân xã Sảng Mộc đã có những tác động không nhỏ đến tài nguyên rừng của Khu bảo tồn. Xuất phát từ thực tiễn trên tôi tiến hành thực hiện chuyên đề: “Đánh giá những tác động của người dân xã Sảng Mộc đến tài nguyên rừng tại khu bảo tồn thiên nhiên Thần Sa – Phượng Hoàng, tỉnh Thái Nguyên”.