Năm 1991, trong bối cảnh tình hình chính trị trong nước và quốc tế đang diễn ra sự biến đổi sâu sắc, phức tạp, Đảng cộng sản mất đi vai trò lãnh đạo ở nhiều nước Châu Âu và đỉnh điểm là sự sụp đổ của Liên Xô và hệ thống các nước xã hội chủ nghĩa (XHCN) ở Đông Âu, đất nước ta rơi vào tình trạng suy thoái trầm trọng về kinh tế, lạm phát tăng cao, cùng với đó là sự tấn công mạnh mẽ về kinh tế, chính trị và tư tưởng của các thế lực thù địch, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, còn được gọi là Cương lĩnh 1991. Cương lĩnh đã thể hiện quyết tâm của Đảng ta trong việc đưa đất nước đi lên theo con đường XHCN, có tính chất định hướng cho sự phát triển của nước ta trong thời kỳ mới, thời kỳ quá độ lên CNXH Cương lĩnh 1991 nêu rõ 6 đặc trưng về CNXH mà nhân dân ta xây dựng, thể hiện rõ nhận thức của Đảng ta về CNXH, đó là: – do nhân dân lao động làm chủ. – có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất (LLSX) hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất (TLSX) chủ yếu. – có nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. – con người được giải phóng khỏi áp bức, bóc lột, bất công, làm theo năng lực, hưởng theo lao động, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện cá nhân. – các dân tộc trong nước bình đẳng, đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. – có quan hệ hữu nghị, hợp tác với nhân dân các nước trên thế giới.