Trong hệ thống bộ máy Nhà nước của các nước hiện đại hầu như đều có một thiết chế đặc biệt với những tên gọi như: Vua, Hoàng đế, Tổng thống, Đoàn Chủ tịch Hội đồng Liên bang, Hội đồng Nhà nước, Chủ tịch nước. Những cơ cấu này có vị trí khác nhau trong bộ máy nhà nước của từng nước, cùng được gọi chung là nguyên thủ quốc gia. Trong cơ chế nhà nước ta thiết chế nguyên thủ quốc gia tuy được tổ chức khác nhau nhưng luôn luôn hiện hữu qua các Hiến pháp. Ở Hiến pháp 1946 và 1959 là Chủ tịch nước, đến Hiến pháp 1980 là Hội đồng nhà nước, và hiện nay Hiến pháp 1992 trở lại hình thức Chủ tịch nước. Bài viết này tôi xin đề cập tới chế định Chủ tịch nước theo pháp luật hiện hành qua đó thể hiện sự phát triển và kế thừa của nó qua các bản Hiến pháp trước đó.