Bên cạnh sự phân đoạn câu về mặt ngữ pháp thuờng được miêu tả bằng lí thuyết thành phân câu, mấy chục năm gần đây các nhà nghiên cứu đặc biệt chú ý đến sự phân đoạn câu theo quan điểm thông tin thực tại hay quan điểm thông báo. Khởi đầu cho những khám phá theo huớng này là V. Mathesius và nhiều học giả khác của nhóm ngôn ngữ học Praha, mà những nghiên cứu của họ thuờng được gặp dưới cái tên lí thuyết phân đoạn thực tại của câu. Xét trong mối quan hệ với thông tin người nói định truyền đạt và người nghe muốn tiếp nhận, cấu trúc câu được phân chia thành hai phần là đề (Theme, Topic) và thuyết (Rheme, Comment), trong đó đề là bộ phận biểu thị “cái đã biết” hay “thông tin cũ”còn thuyết biểu thị “cái chưa biết” hay là “thông tin mới. Sự phân đoạn cấu trúc thông tin thực tại của câu thành đề-thuyết theo tiêu chí “cũ – mới” này được phân biệt với sự phân đoạn cấu trúc cú pháp của câu thành chủ ngữ -vị ngữ dựa trên các tiêu chí hình thức và/hoặc ngữ nghĩa. Tư tưởng của Mathesius và nhóm ngôn ngữ học Praha về sự phân đoạn cấu trúc thực tại của câu đã được một số nhà nghiên cứu tiếp thu và phát tri ển theo những huớng khác nhau. Trong khi một số tác giả tiếp tục duy trì cách phân đoạn đề -thuy ết theo tiêu chí “cũ- mới” truyền thống (Alisova 1971, Li & Thomson 1976, 81) hoặc mở rộng hơn theo tiêu chí coi đề là “cái được nói đến” còn thuyết là bộ phận “thuyết minh” cho đề (Danes 1967, Halliday 1970, Sgall 1975), thì một số nhà nghiên cứu khác lại đi chệch khỏi sự phân chia luỡng phân này. Chẳng hạn, J Firbas (1966) đưa ra cách phân đoạn tam phân là đề -chuyển đề -thuyết, trong đó chuyển đề là bộ phận. S.Dik (1981) phân biệt vị thế thông tin của các thành tố câu ở cấp độ dụng học (trong sự khu biệt với các cấp độ kết học và nghĩa học) bằng bốn chức năng dụng học; khởi đề, kết đề (nằm ngoài nóng cốt) và chủ đề, tiêu điểm (nằm trong nòng cốt). Điều đáng lưu ý trong quan điểm của Dik là tác giả không cho rằng các chức năng dụng học phải tác động đến sự phân đoạn luỡng phân hình thức câu theo kiểu “nếu chúng ta gắn một chức năng dụng học nào đó cho một thành tố bất kỳ của câu, thì toàn bộ phần còn lại của câu nhất thi ết cũng phải có một chức năng dụng học khác” (Dik 1981: 130), đồng thời tác giả nhấn mạnh đến vai trò của tiêu điểm (Focus) với tư cách là trọng tâm thông báo của câu. Khác với các tác giả trên, Dooley (1982) cho rằng phần duy nhất bắt buộc phải có trong câu là hạt nhân dụng pháp, tức là một cái lõi “mang thông báo quan trọng nhất”, có “tác dụng cơ bản nhất đối với lực ngôn trung”, còn phần còn lại xung quanh chỉ là một cái khung mà nội dung là một tiền giả định được chia sẻ giữa người nói và người nghe. Như vậy, với R. Dooley cấu trúc câu xét theo quan điểm thông báo là cấu trúc một trung tâm với cốt lõi là hạt nhân dụng pháp hay hạt nhân thông báo (dẫn theo C.X.Hạo 1991: 40).