Khái niệm: thuật ngữ “biện chứng” có gốc từ tiếng Hy Lạp nghĩa là nghệ thuật tranh luận nhằm tìm ra chân lý bằng cách phát hiện các mâu thuẫn trong lập luận của đối phương và bảo vệ những lập luận của mình. Phép biện chứng duy vật là sự thống nhất hữu cơ giữa thế giới quan duy vật với phương pháp biện chứng, giữa lý luận nhân thức với logic biện chứng. Hệ thống lý luận nền tảng của phép biện chứng duy vật bao gồm 2 nguyên lý, 3 quy luật và 6 cặp phạm trù như sau: – Hai nguyên lý cơ bản: o Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến o Nguyên lý của sự phát triển. – Ba quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật: o Quy luật đấu tranh và thống nhất giữa các mặt đối lập. o Quy luật từ những biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đổi về chất và ngược lại. o Quy luật phủ định của phủ định.