Thể thơ song thất lục bát (STLB) là một trong những sáng tạo đáng tự hào của văn học trung đại nói riêng và của nền văn học Việt Nam nói chung. Từ bƣớc chập chững, “ngập ngừng” dần dần đi đến ổn định và trở thành một thể thơ cách luật, từ lúc chỉ đƣợc dùng để ngâm nga, ca tụng đến khi trở thành một thể tài hữu hiệu để diễn tả sâu sắc, tinh tế thế giới nội tâm của con ngƣời, STLB đã trải qua hành trình mấy thế kỷ, với sự góp công của biết bao thế hệ thi sĩ. Qua khảo sát tình hình nghiên cứu, chúng tôi thấy đã có một số bài viết, công trình khoa học tìm hiểu những vấn đề về đặc trƣng, nguồn gốc và quá trình hoàn thiện thể STLB. Hầu hết ý kiến của các nhà nghiên cứu đi trƣớc đều đã đƣợc biện giải khá thuyết phục. Tuy nhiên, vẫn còn có nhiều điểm cần nhìn nhận lại và bàn thêm. Chẳng hạn, đành rằng, ngọn nguồn của thể STLB là văn học dân gian. Nhƣng đó không phải là nguồn gốc duy nhất của thể thơ này. Có thể thoát thai từ câu hát dân gian nhƣng chắc chắn phải nhờ sự “thi công” của nhiều thế hệ thi sĩ tài hoa, tinh tế thì STLB mới trở thành một thể thơ cách luật, mới có thể tỏa sáng với những tác phẩm Ngâm khúc ở thế kỷ XVIII – XIX. Và nhƣ vậy, sẽ thấy rõ hơn công lao của nhiều thế hệ thi sĩ trong việc tìm tòi và sáng tạo một lối thơ riêng cho dân tộc. Nghiên cứu STLB về kết cấu vận luật và tiến trình phát triển từ những dấu hiệu đầu tiên cho đến bƣớc hoàn tất với các khúc ngâm ở thể kỷ XVIII – XIX, không những có dịp bàn thêm về đặc trƣng thể thơ STLB mà còn có thể nhìn nhận quá trình vận động, phát triển của thể thơ STLB từ hình thức đến nội dung nhƣ lẽ tất yếu, nhằm thỏa mãn nhu cầu phản ánh của thời đại. Với những lý do trên, chúng tôi đã chọn đề tài “Kết cấu vận luật của thể song thất lục bát trong tiến trình phát triển thể loại Ngâm khúc”.