Giống như bất kỳ một học thuyết chính trị xã hội nào khác, Nho giáo cũng đưa ra một quan niệm về xã hội lý tưởng với tất cả đặc điểm căn bản của nó và những biện pháp để tạo lập và duy trì cái xã hội ấy. Nhìn lại lịch sử hình thành và phát triển của Nho giáo, có thể khẳng định rằng quan niệm của Nho giáo về mẫu hình một xã hội lý tưởng, đặc điểm cơ bản của nó, cùng con đường và giải pháp để xây dựng và duy trì cái xã hội ấy là dựa trên cơ sở các nhà Nho đã vạch ra và lý giải nhưng nguyên nhân dẫn tới tình trạng xã hội rối loạn, lôn xộn: “Vua chẳng ra vua, tôi chẳng ra tôi, cha chẳng ra cha, con chẳng ra con,ở trong tình trạng hỗn loạn như thế, dù ta có lúa đầy kho, có chắc được ngồi yên mà ăn chăng?” Có thể và cần phải nghiên cứu, lý giải nội dung và thực chất quan niệm của Nho giáo về một xã hội lý tưởng thông qua việc phân tích những đặc trưng của cái xã hội đó. Thứ nhất, trước một xã hội rối loạn bởi chiến tranh, bởi nhũng xung dột và mâu thuẫn giai cấp, với chức năng là hệ tư tưởng của giai cấp thống trị, Nho giáo mong ước có được một xã hội ổn định, thái bình, đại đồng, mội người đều sống hòa bình, nhân ái, bình đẳng. Mơ ước về một xã hội như vậy, trong Luận ngữ, Khổng Tử nói: “Vua chư hầu có nước, quan đại phu có nhà,hai hạng ấy chẳng lo sợ nước nhà mình ít người, à lo sợ rằng: tình hình phép tắc chẳng được đồng đều, chẳng lo sợ nước mình nghèo khổ, mà lo sợ chẳng được an ninh. Là vì hễ đồng đều thì chẳng nghèo khổ, người hòa thì dân số không it, có an ninh thì nước nhà không nghiêng ngả”. Xã hội lý tưởng được các nhà Nho nêu lên là xã hội ở đó, có vua thánh, tôi hiền, mọi cái đều là của chung, mọi người đều có quỳen lợi, có sản nghiệp riêng và đều được chăm sóc