Quan hệ với các nước láng giềng luôn là ưu tiên trong chính sách đối ngoại của mỗi quốc gia. Với một nước bé như nước ta và đặc biệt trong b ối cảnh mới giành được độc lập năm 1975 thì mối quan hệ khu vực ấy lại càng cần thiết. Ngày nay tất cả các nước Đông Nam Á đều là thành viên của một hiệp hội bình đẳng, hòa bình, hiệu quả và uy tín. Có được như vậy, phải kể đến vai trò không nhỏ của “mắt xích” Việt Nam trong việc gắn kết hai nhóm nước: Đông Dương và các nước Đông Nam Á còn lại thành một thể thống nhất. Trước khi “hiểu biết lẫn nhau” như ngày nay, Việt Nam và ASEAN cũng phải trải qua khoảng thời gian thăng trầm với những bất đồng, e ngại và kể cả xung đột. Phải đến 1995, năm đỉnh cao của Ngoại giao Việt Nam, chúng ta mới giải quyết tương đối ổn thỏa quan hệ với các đối tượng quan trọng trong chính sách đối ngoại trong đó có ASEAN . Nhưng đó là thành quả của cả một quá trình đi từ sai lầm, qua thay đổi nhận thức rồi mới tới những chính sách phù hợp. Đã có quá nhiều bài phân tích, ca ngợi thành quả của công cuộc đổi mới khởi xướng từ năm 1986 nhưng lưu ý rằng những chuyển biến ấy phải bắt đầu từ những năm trước đó, kể cả những bài học phải trả giá. Do vậy, trong khuôn khổ bài viết này, người viết xin đi sâu vào phân tích những chính sách trước đổi m ới. Cụ thể là quan hệ Việt Nam – ASEAN giai đoạn 1975-1988, giai đoạn có cả những cố gắng ngoại giao ban đ ầu, rồi những năm tháng căng thẳng do chính sách kém thức thời của Việt Nam và cuối giai đo ạn này đánh dấu những bước chuyển đầu tiên trong chính sách đối ngoại của Việt Nam đối với ASEAN và ngược lại của ASEAN đối với Việt Nam.