Bao giờ cũng vậy, nhân quyền là một vấn đề cực kỳ nhạy cảm, và gần như luôn luôn tồn tại trong quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ, không những là trong giai đoạn sau năm 1975 mà còn dai dẳng đến tận ngày nay. Năm nào Hoa Kỳ cũng ra một bản báo cáo nhân quyền – được coi là “đứa con tinh thần” – trong đó, Mỹ phê phán, chỉ trích, phán xét nước này có nhân quyền không, nước nọ có dân chủ không; và Việt Nam ta chưa bao giờ bị Mỹ bỏ quên trong bản báo cáo nhân quyền ấy. Mặc kệ cho bao nhiêu lời phản đối gay gắt từ những nước bị nêu tên trong báo cáo, Việt Nam thì đưa ra lời phản đối quyết liệt, Trung Quốc thì đưa ra bản báo cáo tình hình nhân quyền ngay trên đất Mỹ; bản báo cáo nhân quyền hằng năm vẫn tiếp tục, và không ai có thể phủ nhận vấn đề này đang ảnh hưởng đến sự phát triển mối quan hệ đang tốt đẹp giữa Mỹ và Việt Nam. Hiện nay, vấn đề nhân quyền giữa Mỹ và Việt Nam chủ yếu tập trung ở bản báo cáo nhân quyền hằng năm và diễn biến hòa bình. Trước khi bình thường hóa, vấn đề này lại tập trung chủ yếu ở những người lính Mỹ mất tích trong chiến tranh, vấn đề Campuchia (trước năm 1989), vấn đề tôn giáo, tín ngưỡng . và diễn biến hòa bình. Ngay sau chiến tranh Việt Nam – Hoa Kỳ, tình hình thế giới rơi vào cục diện đối đầu hai phe trong chiến tranh lạnh, có thể có những cơ hội bị bỏ lỡ, có thể có những tính toán hơn thua, bạn thù, ưu tiên trong chính sách đối ngoại giữa hai nước.