Nhận thức rõ vai trò của xuất nhập khẩu (XNK) trong quá trình phát triển nền kinh tế, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã có nhiều chủ trương và quyết sách lớn để XNK phát triển nhanh chóng, ổn định và đúng hướng. Sự điều chỉnh về quan điểm và chính sách kinh tế đã đem lại những tác động tích cực trên thị trường hàng hoá, dịch vụ. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế (KTQT), tự do hoá thương mại và phát triển nền kinh tế thị trường ở Việt Nam đã tạo hiệu ứng mạnh đối với sự lưu chuyển hàng hoá xuất, nhập khẩu. Độ “mở” của nền kinh tế ngày càng rộng, nếu như năm 2001, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu (KNXNK) hàng hoá mới bằng 90% giá trị tổng sản phẩm trong nước (GDP) thì đến năm 2007 chỉ số này đã là khoảng 160%. Thị trường quốc tế của Việt Nam phát triển nhanh hơn theo hướng đa dạng hoá, đa phương hoá. Việt Nam đã có mối quan hệ buôn bán với 221 nước và vùng lãnh thổ của cả 5 Châu lục, trong đó xuất khẩu (XK) tới 219 thị trường, nhập khẩu (NK) từ 151 thị trường. Mặt hàng xuất khẩu được đa dạng hoá về chủng loại; tăng qui mô và chất lượng; và chuyển dịch cơ cấu tích cực theo hướng tỷ trọng của nhóm sản phẩm chế biến, chế tạo trong tổng kim ngạch xuất khẩu tăng dần, tỷ trọng của nhóm sản phẩm thô và sơ chế giảm dần. Điểm nổi bật trong xuất nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam những nă m qua là đã xuất khẩu đến thị trường đích và nhập khẩu được từ thị trường nguồn. Một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam đã có tiếng và chiếm thị phần khá lớn trê n thị trường thế giới.