Tổng công ty thép Việt Nam hiện nay được hình thành trên những nền tảng và nguồn lực hợp nhất của hai tổng công ty : tổng công ty thép và tổng công ty kim khí. Trong đó: Tổng công ty thép chuyên sản xuất gang thép với các cơ sở chủ lực là công ty gang thép Thái Nguyên, công ty thép miền nam và công ty thép Đà Nẵng. Tổng công ty kim khí chuyên tổ chức kinh doanh kim khí với hệ thống tiêu thụ rộng khắp tại các khu công nghiệp tập trung, các tỉnh, thành phố và vùng kinh tế trọng điểm trong cả nước. Từ năm 1996-2006, tổng công ty thép Việt Nam được tổ chức và hoạt động theo mô hình tổng công ty 91( Quyết định số 91/QĐ-TTg ngày 7/3/1994 của thủ tướng chính phủ). Đến ngày 1/7/2007, tổng công ty đã hoàn tất các thủ tục pháp lý và các quy chế vận hành nội bộ chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty mẹ -công ty con theo quyết định số 266/2006/QĐ-TTg và quyết định số 267/2006/QĐ-TTg ngày 23/11/2006 của thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt đề án chuyển tổng công ty thép Việt Nam sang hoạt động theo mô hình công ty mẹ – công ty con và thành lập công ty mẹ – tổng công ty thép Việt Nam.