Phương pháp phân tích tình huống (Scenario Analysis) Mặc dù phân tích độ nhạy là kỹ thuật phân tích rủi ro khá phổ biến, tuy nhiên nó cũng có những hạn chế như đã phân tích ở trên. Do đó trong thẩm định rủi ro của dự án người ta còn sử dụng phương pháp phân tích tình huống. Đây là phương pháp phân tích kết hợp cả hai nhân tố là tính đến xác suất xảy ra của các biến rủi ro và sự tác động của chính biến đó đối với dự án. Trong phân tích tình huống, việc phân tích bắt đầu từ việc xác định NPV của dự án trong tình huống cơ sở, trong đó, sử dụng một tập hợp các biến số có khả năng xảy ra cao nhất, với các giá trị được cho là hợp lý nhất. Tiếp theo, xác định NPV trong các tình huống dự kiến, trong đó, bao gồm cả các tình huống xấu nhất và tốt nhất. Trên cơ sở dự đoán xác suất xảy ra của các tình huống sẽ xác định được giá trị NPV kỳ vọng của dự án và các chỉ tiêu đo lường mức độ rủi ro của dự án. Phân tích tình huống được thực hiện qua các bước sau: – Ước định để xác định xác suất cho các tình huống: Tình huống tốt nhất, tình huống cơ sở, tình huống xấu nhất và các tình huống khác (nếu có). – Xác định NPV của dự án cho từng tình huống dựa trên cơ sở các biến số và xác suất tương ứng của từng tình huống. – Xác định NPV kỳ vọng của dự án và xác định độ lệch tiêu chuẩn và hệ số biến thiên của dự án. Nếu hệ số biến thiên càng lớn thì rủi ro của dự án càng cao. Phương pháp này có ưu điểm là cho phép đánh giá tác động của nhiều biến số tới sự biến động NPV của dự án trong các tình huống cơ bản nhất, giúp nhà quản trị có cái nhìn tổng thể về mức độ rủi ro mà dự án có thể gặp phải. Tuy nhiên, phương pháp này có hạn chế là việc dự đoán xác suất của các tình huống rất khó khăn, phụ thuộc nhiều vào độ chủ quan của con người. Đồng thời phương pháp này không thể xác định được tất cả các trường hợp kết hợp lẫn nhau của các yếu tố và chỉ phân tích được một vài khả năng (biến cố) rời rạc trong khi thực tế có thể có vô số khả năng kết hợp có thể xảy ra giữa các biến cố của dự án. Phân tích mô phỏng Phương pháp phân tích này có tính đến xác suất và mối tương quan đồng thời nhận biết tác động có thể có của một biến cố đến kết quả của dự án. Nó cũng xem xét đến sự trì hoãn hoặc các sự kiện khác có động chạm đến kết quả của dự án. Quan trọng hơn là nó giúp cho việc đánh giá giá trị hiện tại ròng của dự án, phân phối xác suất của kết quả và xác suất dự án thất bại, đồng thời có thể khắc phục được những hạn chế của các phân tích tình huống. Phương pháp phân tích mô phỏng phổ biến là phân tích mô phỏng Monte Carlo, có bản chất là phân tích tình huống nhưng có thêm các đặc điểm sau: – Mỗi tình huống là độc lập và có cùng xác suất xảy ra. – Các biến số đầu vào tuân theo một cách phân phối xác suất bất kỳ cho trước. Có thể giả định có sự tương quan trong phân phối xác suất giữa các biến. – Số lượng tình huống xem xét rất lớn. Những lợi ích của việc sử dụng phân tích mô phỏng Monte Carlo: – Dễ dàng đạt được kết quả khả quan cho một tình huống mơ hồ và giới hạn độ tin cậy liên quan đến kết quả. Các điều kiện tiên quyết chỉ là xác định giới hạn phạm vi và tương quan với các biến số khác. – Mô phỏng Monte Carlo rất hữu ích trong việc phân tích chi phí và tiến độ. Với sự giúp đỡ của phân tích Monte Carlo, chủ đầu tư có thể thêm chi phí và lên lịch tình huống rủi ro cho mô hình dự báo với mức độ tự tin cao hơn. – Có thể sử dụng phân tích Monte Carlo để tìm ra khả năng đáp ứng các mốc thời gian của dự án và các mục tiêu trung gian.