2.2. Nghiên cứu về phát triển xuất nhập khẩu bền vững Từ những năm đầu thế kỷ XXI đến nay, trên thế giới và ở Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu về PTXNKBV. Tác giả tổng quan các nghiên cứu theo 03 cấp độ quốc gia, địa phương, ngành hàng/mặt hàng trong các hoạt động có liên quan tới PTXNKBV bao gồm XK, NK, thương mại, ngoại thương; cụ thể như sau: 2.2.1. Cấp độ quốc gia David O. Dapice (2002) với nghiên cứu “Success and failure: Choosing the right path to export – led growth” (Thành công và thất bại: lựa chọn đường đi đúng cho sự tăng trưởng dựa vào XK). Tác giả đề cập đến những điều kiện để Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng XK bền vững. Tác giả nhấn mạnh đến các điều kiện về môi trường, thể chế, chất lượng nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng, khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế của các DN nhà nước. Trên cơ sở nghiên cứu đó, tác giả đã đề xuất mô hình tăng trưởng XK bền vững cho Việt Nam. John Asafu-Adjaye (2004) với nghiên cứu “International trade and sustainable development in Sub – Saharan Africa” (Thương mại quốc tế và PTBV ở châu Phi cận Sahara). Tác giả nghiên cứu vai trò của thương mại trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững ở các quốc gia châu Phi cận sa mạc Sahara. Những người theo trường phái phản đối tự do hóa thương mại cho rằng nó dẫn đến suy thoái môi trường. Một số hoạt động kinh tế liên quan đến thương mại có thể gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường, nhưng việc mở rộng thương mại có thể dẫn đến tăng thu nhập và có thể được sử dụng để tài trợ cho các chương trình xóa đói giảm nghèo. Các yếu tố như thiếu ổn định kinh tế vĩ mô và chính trị, chi phí lao động cao, kỹ năng thấp và không có khả năng tiếp cận các mạng lưới tiếp thị quốc tế đã cản trở việc mở rộng thương mại trong khu vực này. Theo tác giả, các công ty trong khu vực sa mạc Sahara có thể khai thác tiềm năng XK bằng cách hình thành liên kết với các đối tác ở các nước tiên tiến hoặc chuyển từ cơ chế chỉ huy và kiểm soát sang cơ chế khuyến khích dựa trên thị trường.