Ngày 09 tháng 9 năm 1945 mãi mãi là mốc son đánh dấu sự ra đời của nước Việt nam dân chủ cộng hoà, ngay từ những ngày đầu lập quốc, Hiến pháp đầu tiên của nước Việt nam dân chủ cộng hoà ban hành ngày 9 tháng 11 năm 1946, tại điều 1 chương I đã khẳng định “Nước Việt nam là nước Dân chủ cộng hoà. Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt nam , không phân biệt nòi giống , gái trai, giàu nghèo , giai cấp , tôn giáo “ . Tư tưởng của Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước kiểu mới, nhà nước của dân, do dân, vì dân.Người khẳng định:“Nước ta là nước dân chủ , bao nhiêu lợi ích cũng vì dân, bao nhiêu quyền hạn đều của dân, chính quyền từ xã đến Chính phủ trung ương do dân cử ra. Nói tóm lại quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân”. Việc xây dựng một nhà nước của dân , do dân, vì dân cũng chính là xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa nhằm làm cho nhân dân lao động quyền làm chủ về mọi mặt . Dân chủ chỉ thực sự khi có chế độ xã hội tạo ra được cơ chế thực hiện quyền làm chủ cho tất cả mọi công dân. Dân chủ gắn liền với bình đẳng, tự do, công bằng xã hội . Đất nước ta đang trên đường đổi mới và đã đạt được một số thành tựu to lớn về các lĩnh vực kinh tế,chính trị,văn hoá xã hội; Một trong những nhân tố phát huy nội lực của đất nước là phát huy dân chủ là khai thác sức mạnh vô tận của quần chúng và thực hiện mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam , tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, mọi người sống và làm việc theo pháp luật; dân chủ và pháp luật luôn đi đôi với nhau, thể hiện ý chí và nguyện vọng của nhân dân Để xây dựng nhà nước thực sự là nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân thì việc phát huy quyền dân chủ của nhân dân đã được Đảng và Nhà nước quan tâm chú trọng , Đảng đã khẳng định : “Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là một nội dung cơ bản của đổi mới hệ thống chính trị ở nước ta . Phải có cơ chế và cách làm cụ thể để thực hiện phương châm dân biết , dân bàn , dân làm , dân kiểm tra đối với các chủ trương ,chính sách lớn của Đảng và Nhà nước .Thực hiện tốt quyền làm chủ của nhân dân: làm chủ thông qua các tổ chức, cơ quan đại diện, làm chủ trực tiếp trong các hình thức tự quản tại cơ sở “. (Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII- trang 44 ) . Xây dựng một chế độ thật sự do nhân dân lao động làm chủ, Đảng ta đã rất coi trọng việc xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, đó không chỉ là những nội dung thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa mà còn là quy luật phát triển của hệ thống chính trị “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” Dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, là sự thống nhất biện chứng giữa quyền lợi và nghĩa vụ, lợi ích và trách nhiệm . Dân chủ vừa là động lực vừa là mục tiêu của sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, của công cuộc đổi mới của nước ta đã được ghi trong Hiến pháp 1992:“Thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”( Điều 3, chương I ). Những mục tiêu trên có mối quan hệ gắn bó với nhau: dân có giàu thì nước mới mạnh, có dân chủ thì mới tạo ra được xã hội công bằng, khi đất nước giàu mạnh thì người dân mới có cuộc sống đầy đủ, văn minh. Trong tình hình thực tiễn hiện nay thì vấn đề dân chủ càng được Đảng và Nhà nước coi trọng hơn bao giờ hết, tại Đại hội Đảng TQ lần thứ IX Đảng ta đã khẳng định:”Thực hiện quy chế dân chủ, mở rộng dân chủ trực tiếp ở cơ sở tạo điều kiện để nhân dân tham gia quản lý xã hội “ (Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX-trang . )