Thuế ra đời là do nhu cầu chi tiêu của Nhà nước. Và sự tồn tại của thuế không thể tách rời quyền lực Nhà nước. Thuế vừa là phạm trù kinh tế, vừa là phạm trù lịch sử. Bản chất của thuế gắn liền với bản chất của giai cấp của Nhà nước. Một loại thuế được ra đời và tồn tại không phải là sự áp đặt duy ý chí mà bị chi phối bởi yếu tố kinh tế xã hôi và sự tác động có tính khách quan của sự vận động xã hội. Vậy Thuế là gì? Những quan niệm về thuế của các học giả và dưới các góc độ xã hội thuế được hiểu như thế nào? Sau đây chúng ta sẽ cùng trao đổi và phân tích. Thuế luôn gắn liền với sự tồn tại và phát triển của Nhà nước, song quan niệm về thuế và việc sử dụng công cụ thuế mỗi thời một khác. Theo Joseph E. Stiglitz (1 trong những nhà kinh tế xuất sắc nhất thế giới theo đánh giá của rePEc)1 trong cuốn” kinh tế cộng đồng” cho rằng: “Cá nhân cung cấp trực tiếp các dịch vụ cho chủ thái ấp đây là thuế nhưng chưa được tiền lệ hóa2”Theo Joseph thì thuế được hình thành từ rất lâu đời, bằng hình thức cung cấp dịch vụ cho người cai quản, đây là một trong những hình thức đơn giản, đầu tiên của thuế và sau này được tiền lệ hóa trở thành những nghĩa vụ nộp thuế bằng nhiều hình thức, nhưng cao nhất là bằng tiền Bàn về mối liên hệ giữa thuế và Nhà nước Mác đã viết : “Thuế là có sở kinh tế của bộ máy nhà nước là thủ đoạn đơn giản để kho bạc thu được tiền hay tài sản của dân dùng vào việc chi tiêu của Nhà nước”3. Ang. Ghen cũng đã viết: “để duy trì quyền lực công cộng, cần có sự đóng góp của nhân dân cho Nhà nước, đó là thuế má 4”. Do lúc này do nhà nước chỉ thu thuế để phục vụ nhu cầu của nhà nước, và là phương pháp hữu hiệu nhất để tác động tới đời sống kinh tế xã hội mà chưa có sự quan tâm tới việc thực hiện phụ vụ đời sống nhân dân. Do đó cả Mác và Ang.ghen đều chỉ đề cập tới vai trò đóng thuế của nhân dân như một sự bóc lột và coi đó là “thủ đoạn đơn giản” của Nhà nước. Theo G. Jege trong cuốn” tài chính công” cho rằng: “Thuế là 1 khoản trích nộp bằng tiền, có tính chất xác định, không hoàn trả trực tiếp cho công dân đóng góp cho Nhà nước trông qua con đường quyền lực nhằm bù đặt những chi phí của Nhà nước”5. Đây là khái niệm cổ nhất và nổi tiếng nhất về thuế. Nhưng thuế không phân định thuế được bù đắp vào công việc gì và trong nhiều trường hợp, thuế không chỉ để bù đáp chi tiêu mà còn dung để phát triển kinh tế, xã hôi. Do đó sau này quan niệm này được thay đổi như sau: “Thuế là một khoản trích nộp bằng tiền, có tính chất xác định, không hoàn trả trực tiếp do các công dân đóng góp cho Nhà nước thông qua con đường quyền lực nhằm bù đắp những chi tiêu của Nhà nước trong việc thực hiện các chức năng kinh tế-xã hội của Nhà nước”.