Cuộc sống đối với mỗi người có lẽ là tài sản quý giá nhất mà không ai muốn rời bỏ. Tuyên ngôn về nhân quyền của nước Mỹ viết: “Người ta sinh ra ai cũng có quyền được sống, được mưu cầu hạnh phúc”. Tuy nhiên, đối diện với sự sống là cái chết. Sống là quyền, vậy đối với một con người, được chết có phải là quyền hay không? Ra đi trong cô đơn chỉ vài ngày sau khi Tòa án Dijon (Pháp) bác bỏ thỉnh nguyện xin được “ra đi xứng đáng” bằng cách được chích thuốc độc chết (mà người ta vẫn hay gọi là “cái chết êm ái” hay “an tử’), hôm 20/3/2008, người ta đã phát hiện thi thể của bà Chanal Sebire, bị một chứng bệnh có tên esthesioneuroblastoma – một loại khối u ác tính tấn công cơ thể từ khoang mũi gây đau đớn, biến dạng hoàn toàn khuôn mặt tại một căn hộ ở miền Đông nước Pháp. Cái chết của bà Sebire đã gây chấn động toàn thế giới bởi sau nhiều tháng đấu tranh để “được chết” nhưng không thành công. Giữa tháng 3, bà Sebire làm đơn gửi Tòa án xin được chết, sau khi đã thỉnh cầu Tổng thống Sarkozy can thiệp để bác sĩ điều trị có thể kê toa độc dược “giúp” bà được chết trong tỉnh táo và trong vòng tay thân quyến, bạn bè. Sau khi tòa Dijon bác bỏ thỉnh nguyện của bà Sebire với lý do luật hiện hành không cho phép, thủ tướng Pháp đã chỉ thị lập một ủy ban xem xét có thể điều chỉnh luật hay không. Thẩm phán Tòa án nói: “Không!”. Còn bà Bộ trưởng bộ tư pháp – Rachida Dati thì phát biểu trên truyền hình rằng: “Chúng ta đã xây dựng luật pháp dựa trên những thỏa thuận chung của cả Châu Âu về quyền sống và được sống của con người. Y tế là cứu lấy sự sống chứ không phải để tiêu diệt nó”. Tuy nhiên, trong khi cả nước Pháp còn đang bàn cãi về “cái chết êm ái” dưới lăng kính đạo đức thì bà Sebire đã ra đi trong sự cô đơn. Cùng lúc với cái chết của bà Sebire, tại Bỉ – một nước không xa Pháp là bao, người ta cũng đưa tin cái chết của nhà văn Bỉ Hugo Claus, 78 tuổi. Bị mắc chứng alzheimer, ông đã sử dụng “quyền an tử” theo luật pháp Bỉ và đã “được” chết tại Bệnh viện Middelheim bên cạnh người thân, hoàn toàn thoát khỏi mọi đau đớn của bệnh tật. Như vậy, cùng là bệnh nhân bị bệnh nan y, cùng là chết – nhưng một người thì bị từ chối và đã ra phải ra đi trong đau đớn và cô đơn, còn một người khác thì được chọn và ra đi trong trong êm ái giữa những người thân. Sự khác biệt ở đây chính là pháp luật. Đó là vấn đề: Quyền được chết. Trên thế giới hiện nay, quyền được chết là một vấn đề còn để mở, bao hàm nhiều quan niệm khác nhau. Ở Việt Nam, vấn đề này còn xa lạ với nhiều người và luật pháp nước ta cũng chưa hề có quy định nào về quyền được chết. Có thể thấy, quyền được chết là một vấn đề lớn và đặc biệt gây nhiều tranh cãi bởi tính phức tạp của nó trên nhiều lĩnh vực: Y học, chính trị, xã hội, tôn giáo. Về mặt pháp lý, nếu quyền được chết được pháp luật công nhận thì những cuộc chiến pháp lý rắc rối kéo dài sẽ có lối thoát dễ dàng. Về mặt xã hội, quyền được chết càng có ý nghĩa hơn nữa. Trong lời thỉnh cầu xin “quyền được chết” bà Sebire (Pháp), có đoạn: “Ngay cả thú vật cũng không để phải chịu đựng như tôi đang chịu đựng”. Việc từ chối cái chết nhẹ nhàng, trong sự tỉnh táo giữa những người thân chính là sự tiếp tay dung dưỡng, duy trì nỗi đau thể xác và có lẽ là cả tinh thần đối với người bệnh. Chính vì cuộc sống là quý giá nhất, nên hơn ai hết, chính những người bị bệnh muốn chết hẳn hiểu rõ vì sao mình lại muốn chết. Khi sự sống của bệnh nhân không còn được đảm bảo nữa: Mắc bệnh vô phương cứu chữa, đang phải chịu đựng đau đớn kéo dài. thì an tử theo yêu cầu là cách thức hợp lý nhất để chấm dứt đau khổ. Người bệnh được ra đi tự nguyện, thanh thản. Gia đình bệnh nhân không phải chịu những tốn kém không đáng có. Xã hội bớt những cực nhọc, lo toan và được bình yên hơn. Đó là một kết thúc đẹp, một “cái chết nhân đạo”. Với những ý nghĩa đặc biệt như trên, bài luận xin tập trung nghiên cứu về quyền được chết với mong muốn hiểu rõ hơn về bản chất của “cái chết êm ả. Bên cạnh đó, cũng đề cập đến một số vấn đề nhằm góp phần dung hòa mối quan hệ giữa pháp luật và xã hội để quyền được chết dần được hiểu và tôn trọng như một quyền cơ bản của con người. Từ đó, đề xuất một số ý kiến trong quá trình xây dựng Luật An tử ở Việt Nam.