Những năm vừa qua, cùng với sựphát triển kinh tế, đời sống của nhân dân ngày càng được cải thiện, các quyền của công dân vềdân sựcũng được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Trong lĩnh vực tốtụng hình sự(TTHS), xu thếdân chủhóa các hoạt động tốtụng ngày càng được củng cố. Nghịquyết số 08/NQ-TW (sau đây gọi tắt là Nghịquyết 08) của BộChính trịngày 2/1/2002 “Vềmột sốnhiệm vụtrọng tâm công tác tưpháp trong thời gian tới” đã tạo ra bước ngoặt mới cho sựnghiệp cải cách tưpháp. Tưtưởng chủ đạo của Nghị quyết số08 vềcải cách tưpháp là cải cách nhằm đảm bảo tính dân chủcủa hoạt động tưpháp, đảm bảo quyền tựdo dân chủcủa công dân. Thểchếhóa tưtưởng của Nghịquyết số08, một loạt các văn bản pháp luật của Nhà nước ra đời, trong đó có những văn bản có giá trịhết sức quan trọng, ảnh hưởng tới toàn bộhệthống tưpháp nhưBộluật tốtụng hình sự(BLTTHS) ngày 26/11/2003, Bộluật tốtụng dân sựngày 15/6/2004. Đặc biệt, trước khi hai Bộluật trên được ban hành, Nghịquyết 388/NQ/2003/UBTVQH của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 17/3/2003 đã thực sựtạo ra những tiền đềcơbản cho sựthay đổi quan điểm của các cơquan tưpháp vềvấn đềquyền công dân được bồi thường thiệt hại (BTTH) do hành vi trái pháp luật trong hoạt động tốtụng. Thực tiễn triển khai Nghịquyết số08, BLTTHS và các văn bản liên quan đã đem lại những bước tiến đáng kểtrong tiến trình dân chủhóa hoạt động TTHS, giảm thiểu các trường hợp oan sai, và lần đầu tiên, những người bịoan sai đã được các cơquan tiến hành tốtụng xin lỗi, bồi thường. Tuy nhiên, cơchế đểcông dân được thực hiện quyền BTTH do hành vi trái pháp luật trong TTHS ởnước ta hiện nay vẫn còn trong giai đoạn vừa xây dựng, vừa hoàn thiện. Các quy định của pháp luật được ban hành chưa đầy đủ, chưa toàn diện để điều chỉnh các quan hệxã hội liên quan đến loại 2 BTTH đặc biệt này. Do đó, trên thực tế, công dân vẫn phải phụthuộc rất lớn vào ý chí chủquan của các cơquan tiến hành tốtụng trong việc giải quyết bồi thường. Ngược lại, bản thân các cơquan tiến hành tốtụng cũng gặp rất nhiều khó khăn từcơchếBTTH cho công dân. Nhiều vụviệc đòi bồi thường đến nay chưa có khảnăng giải quyết dứt điểm, thậm chí, cảsau khi đã có phán quyết của các cơquan có thẩm quyền. Các vấn đềmà thực tiễn đặt ra đòi hỏi phải có sựnghiên cứu sâu hơn về mặt lý luận các nội dung đảm bảo BTTH do hành vi trái pháp luật trong TTHS, đặc biệt, phải nghiên cứu vấn đềnày với tưcách một nội dung pháp lý của quyền công dân, từ đó, tạo ra những luận cứkhoa học cho quá trình pháp điển hóa các quy định này, tiến tới việc xây dựng một đạo luật thống nhất điều chỉnh. Nhưvậy, đảm bảo quyền của công dân được BTTH do hành vi trái pháp luật trong hoạt động TTHS là vấn đềmới, thểhiện những tưtưởng quan trọng của cải cách tưpháp, đòi hỏi phải có sựphân tích, làm rõ sâu hơn về mặt lý luận. Đây cũng là một vấn đềmang tính chất thời sựvà cấp bách hiện nay khi thực tếthực hiện các quy định của pháp luật vềBTTH do hành vi trái pháp luật trong hoạt động TTHS còn có những vướng mắc nhất định, gây phương hại đến lợi ích chính đáng của công dân và uy tín chính trịcủa hệ thống các cơquan tưpháp. Xuất phát từnhững đòi hỏi mang tính chất lý luận và thực tiễn trên, cùng sựquan tâm nghiên cứu của bản thân, tác giả đã lựa chọn đềtài: “Đảm bảo quyền của công dân được bồi thường thiệt hại do hành vi trái pháp luật trong hoạt động tốtụng hình sự ởViệt Nam hiện nay” làm luận văn thạc sĩ luật học của mình.