Cách mạng tháng Tám thành công, ngày 02 tháng 9 năm 1945 đã dẫn đến sựra đời của Nhà nước Việt Nam dân chủcộng hòa. Ngày 10 tháng 9 năm 1945, thay m ặt Chủtịch nước, Bộtrưởng BộNội vụVõ Nguyên Giáp đã ký Sắc lệnh số27/SL thành lập SởThuếquan và Thuếgián thu, tên gọi đầu tiên của Hải quan Việt Nam ngày nay, với nhiệm vụ”đảm bảo công việc của SởTổng Thanh tra độc quyền muối và thuốc phiện và các SởThương chính Bắc, Trung và Nam Bộ”. Đã 60 năm trôi qua, cùng với những thành tựu đã giành được trong xây dựng và bảo vệTổquốc, trong công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, vị thếvà vai trò của nước ta trên trường quốc tếngày càng được củng cốvà phát triển. Cùng với cảnước, Hải quan Việt Nam đã có những đóng góp xứng đáng vào sựnghiệp cách mạng vẻvang của dân tộc, luôn là lực lượng “gác cửa đất nước trên mặt trận kinh tế, chính trị, an ninh và đối ngoại” [39]. Trong thời kỳ đổi mới từnăm 1986 đến nay pháp luật hải quan đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu phát triển, tăng thu cho ngân sách nhà nước, từng bước hiện đại hóa và hội nhập kinh tếkhu vực và thếgiới. Pháp luật trong quản lý nhà nước vềhải quan đối với doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu được điều chỉnh bởi Pháp lệnh Hải quan năm 1990, chủyếu dựa vào kinh nghiệm quản lý từnhững năm 1985 trởvềtrước. Nhiều nội dung quy định của Pháp lệnh không còn phù hợp với các văn bản pháp luật được ban hành từnhững năm 1990, đặc biệt là với Hiến pháp năm 1992. Pháp lệnh chưa thểchếhóa kịp thời quan điểm đổi mới của Đảng về chính sách phát triển kinh tế- xã hội liên quan đến yêu cầu quản lý nhà nước 2 vềhải quan, chưa đáp ứng đầy đủyêu cầu của hội nhập khu vực và quốc tế mà Việt Nam đã tham gia hoặc có nghĩa vụphải thực hiện. Trong bối cảnh trên đòi hỏi cần phải hoàn thiện hơn nữa pháp luật hải quan nói chung, pháp luật trong quản lý nhà nước vềhải quan đối với doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu nói riêng nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, hiện đại hóa, hội nhập của ngành Hải quan đểphục vụcho sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước. Ngày 29 tháng 6 năm 2001 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủnghĩa Việt Nam (khóa X, kỳhọp thứ9) thông qua Luật Hải quan, trên cơsởtổng kết kinh nghiệm thực tiễn 11 năm thực hiện Pháp lệnh Hải quan đồng thời tham khảo Luật Hải quan của một sốnước trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương và thếgiới (Philippin, Indonesia, Trung Quốc, Úc, Pháp, Hoa kỳ). Việc ban hành Luật Hải quan có ý nghĩa quan trọng, góp phần hoàn thiện một bước hệthống pháp luật Luật Hải quan trên nguyên tắc thểchếhóa đường lối, chính sách của Đảng, cụthểhóa các quy định của Hiến pháp năm 1992 vềxây dựng và phát triển kinh tế, xã hội trong lĩnh vực hải quan. Luật đã nội luật hóa quy định của các điều ước quốc tếmà Việt Nam đã ký kết và tham gia, nhằm tạo ra khuôn khổpháp lý thống nhất, đồng bộ, điều chỉnh các quan hệkinh tế- xã hội liên quan đến hoạt động hải quan, phù hợp với cơchếquản lý trong giai đoạn mới. Pháp luật hải quan nói chung và pháp luật trong quản lý nhà nước về hải quan đối với doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu nói riêng cùng với Luật Doanh nghiệp, Luật Thương mại đã tạo động lực mạnh mẽ, thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụthương mại phát triển nhanh chóng, góp phần quan trọng vào sựnghiệp phát triển kinh tếcủa đất nước, tác động mạnh mẽ, thúc đẩy sựnghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu nói riêng phát triển, thu hút rộng rãi các nhà đầu tưtrong nước và nước ngoài đầu tưvào Việt Nam, góp phần giữ 3 vững ổn định vềchính trị, bảo vệlợi ích chủquyền và an ninh quốc gia. Bên cạnh đó, pháp luật trong quản lý nhà nước vềhải quan đối với doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu vẫn còn nhiều vấn đềcần khắc phục nhằm theo kịp với yêu cầu cải cách hành chính nói chung và cải cách thủtục hải quan nói riêng, đồng thời đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa, hội nhập hải quan khu vực và thếgiới. Vì lý do đó, ngày 25/5/2005 kỳhọp thứ7 Quốc hội khóa XI đã thông qua Luật sửa đổi, bổsung một số điều của Luật Hải quan. Tuy vậy, việc quản lý nhà nước vềhải quan đối với doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu Luật cũng chỉquy định những vấn đềchung, có tính nguyên tắc, đòi hỏi phải có nhiều văn bản quy định cụthể, hướng dẫn thi hành. Từnhững yêu cầu đòi hỏi và thực trạng trên của pháp luật trong quản lý nhà nước vềhải quan đối với doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu, qua thời gian học tập, nghiên cứu theo chương trình đào tạo cao học thuộc chuyên ngành Lý luận và lịch sửnhà nước và pháp luật tại Học viện Chính trịQuốc gia HồChí Minh, là một cán bộ đang công tác trong ngành Hải quan tôi nhận thấy cần tiếp tục nghiên cứu, góp phần hoàn thiện bộphận pháp luật quan trọng này. Chính vì vậy tôi chọn đềtài: “Hoàn thiện pháp luật trong quản lý nhà nước vềhải quan đối với doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu ởViệt Nam hiện nay” đểlàm Luận văn thạc sĩluật học.