Khiếu nại là quyền cơbản của công dân, thực hiện quyền khiếu nại là một hình thức dân chủtrực tiếp đểnhân dân tham gia hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội, giám sát hoạt động của các cơquan nhà nước, công chức nhà nước. Giải quyết khiếu nại hành chính là trách nhiệm, nghĩa vụcủa các cơquan hành chính nhà nước và là chức năng, nhiệm vụcủa các cơquan thanh tra nhà nước. Giải quyết tốt khiếu nại hành chính của công dân nhằm phát huy dân chủxã hội chủnghĩa; góp phần đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, tiêu cực trong các cơquan nhà nước; góp phần ổn định tình hình chính trị, thúc đẩy kinh tếphát triển. Chủtịch HồChí Minh lúc sinh thời đã đặc biệt quan tâm tới việc khiếu nại của nhân dân và căn dặn, nhắc nhởcác cơquan nhà nước phải nêu cao ý thức trách nhiệm trong việc giải quyết khiếu nại của nhân dân: Đồng bào có oan ức mới khiếu nại, hoặc vì chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủmà khiếu nại. Ta phải giải quyết nhanh, tốt thì đồng bào mới thấy rõ Đảng và Chính phủquan tâm lo lắng đến quyền lợi của họ. Do đó mối quan hệgiữa nhân dân với Đảng, Chính phủngày càng được củng cốtốt hơn 108. tr. 5]. Tinh thần, tưtưởng của Chủtịch HồChí Minh đã được thểhiện sâu sắc trong các bản Hiến pháp và được thểchếhóa trong những văn bản pháp luật. Điều 74 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủnghĩa Việt Nam đã quy định: Công dân có quyền khiếu nại, quyền tốcáo với cơquan nhà nước có thẩm quyền vềnhững việc làm trái pháp luật của cơquan nhà nước, tổchức kinh tế, tổchức xã hội, đơn vịvũtrang nhân dân hoặc bất cứcá nhân nào. 2 Việc khiếu nại, tốcáo phải được cơquan nhà nước xem xét, giải quyết trong thời hạn pháp luật quy định. Nghiêm cấm việc trảthù người khiếu nại, tốcáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại, tốcáo đểvu khống, vu cáo, làm hại người khác. Mọi hành vi xâm hại lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tập thểvà công dân phải được kịp thời xửlý nghiêm minh. Người bịthiệt hại có quyền được bồi thường vềvật chất và phục hồi vềdanh dự[15, tr. 2]. Các cơquan thanh tra nhà nước có vai trò, trách nhiệm đặc biệt trong giải quyết các khiếu nại hành chính. Kểtừkhi mới được thành lập, Ban thanh tra đặc biệt được giao nhiệm vụquan trọng trong công tác giải quy ết khiếu nại. Điều 2 Sắc lệnh số64/SL ngày 23/11/1945 quy định: “Ban thanh tra đặc biệt có toàn quy ền nhận các đơn khiếu nại của nhân dân”. Tiếp sau đó trong nhiều văn bản pháp luật nhất là Luật khiếu nại, tốcáo năm 1998 quy định cụthểvai trò, trách nhiệm của các cơquan thanh tra trong việc giải quy ết khiếu nại hành chính: – Xác minh, kết luận, kiến nghịthủtrưởng cơquan hành chính nhà nước cùng cấp giải quyết các khiếu nại hành chính; – Giải quyết khiếu nại hành chính theo thẩm quyền và giải quyết khiếu nại theo ủy quyền của Thủtrưởng cơquan hành chính cùng cấp; – Tiếp dân, nhận các khiếu nại của công dân; – Quản lý nhà nước vềcông tác giải quyết khiếu nại. Thực tếcho thấy, các cơquan thanh tra ởbất cứgiai đoạn nào cũng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Mỗi năm, thanh tra các cấp, các ngành đã giải quy ết và tham mưu cho Thủtrưởng cơquan cùng cấp giải quy ết hàng chục nghìn vụviệc khiếu nại, tiến hành được hàng trăm cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của các ngành, các cấp trong việc giải quy ết khiếu nại. Qua đó phát hiện 3 và xửlý nhiều hành vi vi phạm pháp luật, thu hồi cho ngân sách nhà nước một sốlượng lớn tài sản có giá trị, khôi phục lại quyền và lợi ích hợp pháp cho nhiều công dân với, góp phần quan trọng tăng cường pháp chếxã hội chủ nghĩa, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, phát huy quyền dân chủnhân dân. Tuy nhiên, trên thực tếhiện nay việc nhận thức và thực hiện vai trò, trách nhiệm của các cơquan thanh tra trong giải quyết khiếu nại hành chính có những hạn chếnhất định. Hơn nữa, một sốvấn đềlý luận, định hướng hoàn thiện pháp luật quy định vềchức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra nhà nước trong công tác này cũng cần phải tiếp tục được làm rõ. Do đó, việc nghiên cứu đểkhẳng định vai trò của các cơquan thanh tra nhà nước trong việc giải quyết các khiếu nại hành chính là cần thiết. Vì vậy, với những lý do trên dưới giác độlý luận vềnhà nước và pháp luật tôi chọn đềtài “Vai trò của các cơquan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ởViệt Nam” làm luận văn thạc sĩluật học.