Về nguyên tắc, chế độ tài sản chung gắn liền với thời kỳ hôn nhân, khi hôn nhân còn tồn tại trước pháp luật thì còn tồn tại tài sản chung của vợ chồng. Do đó, thông thường tài sản chung chỉ được chia khi ly hôn chấm dứt về mặt pháp lý (ly hôn hoặc một bên vợ, chồng chết). Tuy nhiên trên thực tế nhiều cặp vợ chồng vì nhiều lý do khác nhau muốn được chia tài sản chung khi hôn nhân còn đang tồn tại. Nguyện vọng này có thể xuất phát từ mâu thuẫn giữa vợ chồng trong quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản chung. Yêu cầu chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân cũng có thể xuất phát từ mâu thuẫn về tình cảm giữa vợ chồng song do tuổi cao, địa vị xã hội, nghề nghiệp danh dự uy tín, trách nhiệm đối với các con mà họ không muốn ly hôn nhưng muốn độc lập về tài sản để tránh phát triển mâu thuẫn và được độc lập trong cuộc sống. Xuất phát từ thực tế trên, điều 18 luật hôn nhân và gia đình năm 1986 đã qui định: “khi hôn nhân còn tồn tại, nếu một bên yêu cầu và có lý do chính đáng thì có thể chia tài sản chung của vợ chồng theo qui định ở điều 42 (nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn) của Luật này”. Kế thừa và phát triển Điều 18 luật hôn nhân và gia đình năm 1986, Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 qui định chế định chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân tại điều 29 và điều 30 và được hướng dẫn cụ thể từ điều 6 đến điều 11 Nghị định số 70/2001/NĐ-CP.