Đất nước đang bước vào công cuộc đổi mới toàn diện, là một trong những cơ quan của chuyên chính vô sản, trách nhiệm của ngành kiểm sát, người cán bộ kiểm sát là hết sức quan trọng, trong đó có đội ngũ kiểm sát viên viện kiểm sát nhân dân, “người cán bộ kiểm sát viên phải thấy hết trách nhiệm cao cả và nặng nề của mình, luôn luôn tôn trọng sự thật, phân rõ đúng sai, hết sức giữ thái độ khách quan, thận trọng, công minh, chính trực”.( Lê Duẩn).
Ngay từ khi nước nhà giành độc lập, chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hoà đã chú ý tới những cán bộ làm nhiệm vụ công tố, những vấn đề pháp lý về chức danh này bước đầu được điều chỉnh trong những văn bản pháp luật do nhà nước ban hành. Sự ra đời của Viện kiểm sát nhân dân năm 1960 đánh dấu sự hình thành chức danh kiểm sát viên có nhiệm vụ kiểm sát sự tuân theo pháp luật và thực hành quyền công tố. Vị trí, vai trò của kiểm sát viên viện kiểm sát nhân dân trong hệ thống cơ quan Viện kiểm sát và bộ máy nhà nước nói chung đã và đang được khẳng định. Với cơ quan viện kiểm sát, kiểm sát viên là người trực tiếp thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, trong bộ máy nhà nước, kiểm sát viên là một chức danh tư pháp, có nhiệm vụ thực hiện chức năng của viện kiểm sát, bảo vệ pháp chế, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, đảm bảo sự thực thi pháp luật nghiêm minh, công bằng.
Pháp luật điều chỉnh đối với chức danh kiểm sát viên đang dần hoàn thiện, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để xây dựng đội ngũ kiểm sát viên đáp ứng yêu cầu của cải cách tư pháp theo tinh thần của Nghị quyết Trung ương 08/NQ-TW của Bộ chính trị, đáp ứng yêu cầu của đất nước trên con đường hội nhập. Có một thực tế là khi các bài viết, các đề tài, các công trình nghiên cứu về Viện kiểm sát có một số luợng không nhỏ, thì sự quan tâm tới kiểm sát viên về lĩnh vực này lại quá ít, đặc biệt là về chế định kiểm sát viên. Với mong muốn làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn của chế định kiểm sát viên, góp phần mình xây dựng một số giải pháp hoàn thiện chế định, tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của kiểm sát viên trong công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền, người viết mạnh dạn chọn đề tài : “chế định kiểm sát viên- một số vấn đề lý luận và thực tiễn” “làm đề tài khóa luận tốt nghiệp.
Đề tài chủ yếu đi vào nghiên cứu chế định kiểm sát viên viện kiểm sát nhân dân, tìm hiểu trong quá trình hình thành và phát triển chế định này đã đề cập tới những vấn đề gì? Thực tế đã đáp ứng ra sao? Những tồn tại và vướng mắc? Đặc biệt chất lượng kiểm sát viên hiện nay có thực sự đảm bảo hiệu quả hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân? Từ đó có những kiến nghị giải pháp cho việc hoàn thiện chế định kiểm sát viên viện kiểm sát nhân dân, góp phần xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ kiểm sát viên hiện nay, củng cố và phát huy vai trò của Viện kiểm sát nhân dân khi thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp.
Đề tài nghiên cứu dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật, quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về vị trí vai trò của viện kiểm sát nhân dân trong bộ máy nhà nước, vị trí vai trò của kiểm sát viên trong cơ quan viện kiểm sát và trong hệ thống cơ quan tư pháp. Trong quá trình nghiên cứu, trên cơ sở tìm hiểu hệ thống các văn bản pháp luật điều chỉnh tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát, đặc biệt là của Kiểm sát viên viện kiểm sát nhân dân tác giả luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản như: phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp phân tích, so sánh, kết hợp với khảo sát thực tiễn để luận giải các vấn đề đặt ra trong khoá luận.
Khoá luận được chia làm ba phần:
– Phần thứ nhất: Lời nói đầu
– Phần nội dung gồm hai chương:
Chương 1: Những vấn đề mang tính lý luận của chế định kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân
Chương 2: Thực trạng và hướng hoàn thiện chế định kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân
– Phần kết luận