Theo lý luận chung về Nhà nước và pháp luật, Nhà nước điều chỉnh các quan hệ xã hội trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, thông qua các quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật nhà nước. Khác với các nước theo hệ thống pháp luật Anh Mỹ, các nước theo hệ thống pháp luật lục địa (trong đó có Việt Nam) phân chia theo hệ thống pháp luật quốc gia thành những ngành luật khác nhau dựa vào những nhóm quan hệ xã hội mà nó điều chỉnh (đối tượng điều chỉnh) và phương thức mà nó tác động lên các quan hệ xã hội đó (phương pháp điều chỉnh). Hệ thống pháp luật của Nhà nước ta được phân chia thành nhiều ngành luật khác nhau, mỗi ngành luật điều chỉnh một nhóm quan hệ xã hội đặc thù, luật hôn nhân gia đình cũng vậy. Quan hệ pháp luật hôn nhân và gia đình có những nét đặc thù riêng, tìm hiểu nét đặc thù của quan hệ pháp luật hôn nhân và gia đình để thấy được vị trí, vai trò của các quy phạm pháp luật hôn nhân gia đình và thấy được ý nghĩa đối với việc đạt mục đích mà Nhà nước đặt ra khi tác động vào quan hệ pháp luật ấy.