Tổng cục Thống kê là cơ quan thuộc Chính phủ, quản lý ngành dọc
đƣợc tổ chức thành 3 cấp: Tổng cục Thống kê, các đơn vị sự nghiệp trực
thuộc, Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc trung ƣơng và Phòng Thống
kê cấp quận, huyện, thị xã. Do vậy, thanh tra hành chính trong hệ thống thống
kê tập trung bao gồm các cuộc thanh tra có liên quan đến việc thực hiện chính
sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý
trực tiếp của Tổng cục Thống kê. Những năm qua, các tổ chức thanh tra
ngành Thống kê thƣờng xây dựng kế hoạch và thực hiện các cuộc thanh tra
trong lĩnh vực quản lý và sử dụng kinh phí ngân sách của các địa phƣơng; xác
minh, kết luận các đơn khiếu nại, tố cáo của cán bộ công chức trong ngành
Thống kê và có tiến hành thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật,
nhiệm vụ của cơ quan đối với lãnh đạo Cục Thống kê. Tuy mỗi cuộc thanh
tra trong mỗi lĩnh vực khác nhau thì có các nội dung khác nhau và sử dụng
các biện pháp nghiệp vụ khác nhau, nhƣng vẫn phải tuân theo một quy trình
nhất định. Để có cơ sở bổ sung, hoàn thiện nội dung và quy trình thanh tra
hành chính trong ngành Thống kê, chúng tôi tập trung nghiên cứu, đánh giá
việc thực hiện nội dung và quy trình thanh tra quản lý và sử dụng kinh phí
ngân sách trong những năm qua.
Trong 5 năm vừa qua (2001-2005), thanh tra ngành Thống kê đã tiến
hành thực hiện đƣợc 329 cuộc thanh tra việc thực hành tiết kiệm, chống lãng
phí (bao gồm: thanh tra việc quản lý và sử dụng kinh phí ngân sách cấp và
thanh tra quản lý đầu tƣ xây dựng cơ bản).
Nhìn chung thanh tra sử dụng kinh phí, Thanh tra Tổng cục cũng nhƣ
Thanh tra Cục Thống kê các địa phƣơng tiến hành đều bảo đảm đúng quy
trình nhƣ Luật Thanh tra quy định. Trình tự các cuộc thanh tra về cơ bản tuân
thủ theo 3 bƣớc với các đủ nội dung quy định