Đã từ lâu vai trò của xuất khẩu được biết đến là “Chiếc chìa khóa vàng”
cho sự tăng trưởng kinh tế của quốc gia. Đã có rất nhiều tài liệu nghiên cứu
học thuật về vai trò của thương mại (xuất khẩu) trong tăng trưởng kinh tế, ít
nhất bắt đầu bằng những lý luận từ cách đây hàng trăm năm của những nhà
kinh tế học tiền bối như Adam Smith và David Ricardo, và được nối tiếp gần
đây nhất bởi một loạt các công trình lý thuyết của các nhà kinh tế học nổi
danh khác như Romer, Grossman, Helpman, Baldwin và Forslid v.v. là
những công trình lý thuyết dọn đường cho việc hiểu và phân tích mối quan hệ
giữa xuất khẩu và tăng trưởng một cách có hệ thống và có cơ sở khoa học.
Dựa trên những công trình lý thuyết này, một loạt các nghiên cứu thực
chứng đã được tiến hành, sử dụng các mẫu số liệu cấp quốc gia, khu vực, và
quốc tế để làm sáng tỏ mối quan hệ trên. Những nghiên cứu thực chứng này
có xu hướng khẳng định rằng xuất khẩu có mối liên hệ tích cực với tăng
trưởng kinh tế. Mô hình phát tr iển hướng ngoại thành công của các nước
Đông Á trong những thập kỷ qua là minh chứng hùng hồn cho vai trò của
xuất khẩu như là một động lực của tăng trưởng kinh tế ở khu vực này.
Vai trò của xuất khẩu trong nền kinh tế hội nhập ngày càng được khẳng
định đối với Việt Nam khi mà kim ngạch của xuất khẩu đóng tỷ trọng lớn
nhất trong tổng sản phẩm quốc dân – GDP của nước ta và trở thành động lực
phát triển của cả nền kinh tế.