Ngành kinh doanh dịch vụhàng hải baogồm2 mảng:khai
thác dịch vụcảng và dịch vụvận tải. ỞViệt Nam, ngành này
đang hỗtrợkhoảng 80% việc lưu chuyển hàng hóa thương
mại.
Nền kinh tếđất nước hội nhập là cơ hội phát triển lớn ngành
hàng hải. Sản lượng xuất nhập khẩu cũng như sản lượng
hàng hải đều tăng trưởng trên dưới 20%trong 10 năm qua.
Chính phủđã đẩy mạnh đầu tư vào cơ sởhạtầng cảng biển,
đồng thời khuyến khíchđầu tư vận tải biển. Trong hơn 10
năm phát triển, năng lực cảng cũng như năng lực đội tàu đã
tăng gấp nhiều lần. Tuy nhiên, tốc độtăng trưởng của cơ sở
hạtầng ngành hiện đang chậm hơn một bước so với phát
triển kinh tếvà vận tải biển vẫn đang nhường lại sân cho các
doanh nghiệp nước ngoài.
Giá cước vận tải biến động mạnh trong năm 2008, cùng
thương mại toàn cầu suy giảm do khủng hoảng khiến hoạt
động kinh doanh vận tải gặp nhiều khó khăn trong năm 2009.
Sản lượng qua cảng cũng giảm, ngoại trừcác cảng
container.
Sau năm 2010, nền kinh tếViệt Nam vẫn được dựbáo tăng
trưởng và đạt mức 7% trởlại trong những năm sau 2010.
Nhu cầu cho ngành được kỳvọng là cũng sẽgia tăng mạnh
mẽtrởlại. Chính Phủkêu gọi, khuyến khích mọi thành phần
kinh tếtham gia đầu tư phát triển cảng biển và nâng cao
năng lực đội tàu quốc gia.
Trên sàn GDCK, kết quảkinh doanh của các DN hàng hải sụt
giảm nghiêm trọng đặt trong triển vọng không mấy sáng sủa
của ngành trong ngắn hạn khiến cổphiếu của ngành trởnên
kém hấp dẫn đối với nhà đầu tư, nhất là cổphiếu lĩnh vực
vận tải.Tuy nhiên, các DN cảng vẫn cho thấy còn nhiều cơ
hội.
NGÀNH HÀNG HẢI
Tháng8/ 2009
Tóm tắt
02
Báocáo phân tíchngành
Ngành hàng hải của nước ta bắt đầu phát triển từ những
năm 1990s, khi kinh tế và thương mại bắt đầu mở cửa.
Tháng 6 năm 1990, Bộ Luật Hàng Hải Việt Nam ra đời, tạo
nền tảng pháp lý cho hoạt động sản xuất kinh doanh của
ngành. Cũng trong thời gian này, Cục Hàng Hải Việt Nam -cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành và Tổng công ty
Hàng Hải Việt Nam, Vinalines –Doanh nghiệp đại diện nhà
nước kinh doanh vận tải biển, quản lý kinh doanh cảng biển
và dịch vụ hàng hải, được thành lập nhằm định hướng hoạt
động ngành phù hợp với chiến lược phát triển tổng thể.
Về xây dựng, quản lý và khai thác cảng biển, cả nước đã
hình thành một hệ thống gồm 8 nhóm cảng theo một quy
hoạch đã được Thủ tướng phê duyệt năm 1999. Hiện có
tổng số 49 cảng trong cả nước. Các cảng chính có thể đón
tàu quốc tế tập trung tại 4 thành phố lớn là Hồ Chí Minh, Hải
Phòng, Đà Nẵng và Vũng Tàu và hầu hết được quản lý bởi
Vinalines. Vinalines cũng nắm giữ khoảng 60%tổng trọng
tải đội tàu. Hiện, đội tàu quốc gia hiện có tổng trọng tải gần
3triệu DWT đăng k y’.
Tuy nhận được hỗ trợ và khuyến khích đầu tư mạnh mẽ về
cơ sở hạ tầng từ Chính Phủ, cả hệ thống cảng và đội tàu
của chúng ta hiện đều cho thấy sự tụt hậu so với sự tốc độ
tăng trưởng của ngành thương mại. Tình trạng ùn tắc giao
thông tại cảng trung tâm thường xuyên xảy ra trong vàinăm
trở lại đây. Các công ty vận tải trong nước cũng chỉ đáp ứng
được khoảng 20% sản lượng hàng hóa lưu chuyển mỗi
năm, và nhường phần còn lại cho các hãng nước ngoài.
Hơn nữa, trong khi vận chuyển hàng container đang trở
thành xu thế chung của thế giới thì hiện cảng và đội tàu của
nước ta vẫn chủ yếu phục vụ hàng dời. Điều này làm giảm
hiệu quả trong lưu chuyển hàng hóa, đồng thời giảm tính
cạnh tranh của ngành so với các nước trong khu vực trong
bối cảnh hoạt động xuất nhập khẩu đang gia tăng mạnh mẽ.
Theo dự báo của IMF, xuất nhập khẩu của Việt Nam sẽ có
thể tăng trưởng trở lại với tốc độ trung bình là khoảng 16 –
17% trong 4 năm sau khi chững lại trong năm 2009 do sự đi
xuống của kinh tế thế giới.
Nhận thức điểm yếu ngành có thểlà rào cản cho thương
mại quốc gia, Chính PhủViệt Nam đã đẩy nhanh kếhoạch
xây dựng các cảng biển nước sâu đón tàu lớn tại các vùng
kinh tế trọng điểm. Đồng thời, các doanh nghiệp vận tải biển
cũng đuợc khuyến khích đầu tư cải thiện năng lực vận tải
với mục tiêu đến năm 2010 đáp ứng 25% nhu cầu vận tải
hàng hóa xuất nhập khẩu, đến năm 2020 là 35% và vận tải
biển nội địa là 100%