Lịch sử hình thành và phát triển của nhiều quốc gia, dân tộc trên thế giới đều gắn
với những cuộc di cư và định cư. Những yếu tố về điều kiện sống, điều kiện kinh tế, điều
kiện chính trị – xã hội là những yếu tố tác động tới việc di cư của các cộng đồng người.
Di dân trở thành một hiện tượng mang tính quy luật, xuất hiện và tồn tại cùng với quá
trình phát triển kinh tế -xã hội của mỗi quốc gia. Trong tiến trình lịch sử Việt Nam đã ghi
nhận những giai đoạn lịch sử có những xáo trộn về các luồng dân cư.
Đặc điểm địa lý của Việt Nam dẫn đến sự phân bố không đồng đều giữa dân số và
diện tích đất đai khiến cho việc sử dụng lao động không hiệu quả. Sau năm 1975, Đảng
và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách điều chỉnh tình trạng
phân bố dân cư trên cả nước, theo hướng giãn bớt dân số miền Bắc đưa vào Tây Nguyên
để khai thác các vùng đất mới và thành lập các đơn vị hành chính. Hiệu quả của chính
sách này đã biến Tây Nguyên trở thành một vùng đất đa dạng nhất về dân tộc khi kéo
theo luồng di dân tự do. Từ sau năm 1975, vùng đất Tây Nguyên rộng lớn, đa dạng tài
nguyên, nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế đã trở thành “điểm đến mơ ước” cho làn
sóng di dân từ mọi vùng miền, nhất là đối với các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc, tìm
đến để sinh cơ lập nghiệp. Di dân thực sự trở thành vấn đề đáng chú ý trong thực tiễn xã
hội của vùng đất này. Đây là một hiện tượng kinh tế – xã hội mang tính quy luật khi có sự
phát triển không đồng đều giữa các khu vực và vùng miền trong nền kinh tế thị trường.
Những chênh lệch về mức sống, khác biệt trong thu nhập, cơ hội tìm kiếm việc làm và
tiếp cận các dịch vụ xã hội trở thành những áp lực cơ bản thúc đẩy các dòng di chuyển
dân cư. Có nhiều lý do khác nhau của việc di cư, nhưng tất cả đều xuất phát từ mong
muốn tìm kiếm cơ hội có được một cuộc sống tốt hơn cho bản thân và gia đình. Di dân tự
do đem lại những kết quả đáng ghi nhận trong việc nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống
của người dân, góp phần vào việc điều tiết nguồn lao động nhưng cũng tạo ra áp lực và
xáo trộn về kinh tế xã hội cho nơi đến.