Trong lịch sử Việt Nam, theo quan điểm của các sử gia phong kiến, có ba triều
đại được coi là thoán nghịch, phải mang danh nguỵ triều có người gọi là nhuận triều.
Nhà Mạc là một trong số đó.“ Kẻ bội nghịch cướp ngôi giết vua mà lập tự, thì tuy có
danh hiệu đều là danh không chính , nói không thuận.Mạc Đăng Dung chẳng qua
là một triều thần của triều đại Lê, đương lúc nhà Lê suy yếu, tôi mạnh, bắt hiếp vua
nhường ngôi, cướp nước, giết vua để mưa tự. Theo lẽ nghịch mà lấy được nước nên
không được chép là chính sử”[trang 127 – 128, 11]. “Nói về nhà Mạc ít nói về tác
dụng xây dựng kinh tế mà chú ý nhiều đến sự lật đổ, tiếm nghịch, chinh chiến cuối
cùng là thất bại” [17]. “Mạc Đăng Dung làm tôi của nhà Lê mà lại giết hại vua cướp
ngôi ấy là một người nghịch thần. Đã làm chủ đất nước mà không giữ lấy bờ cõi mà
đem cắt đất để dâng cho người, ấy là một người phản quốc.đối với vua là nghịch
thần, đồi với nước là phản quốc, đối với cách ăn ở của loài người là không có nhân
phẩm” [trang 17, 18]. Còn ngày nay, đi sâu vào thực tế lịch sử, có thái độ khoa học
công bằng người ta đã thấy được nhiều điều đáng nói ở nhà Mạc hơn là thái độ phê
phán. Có thể nói là ca ngợi.
Trước hết, ta thấy người sáng lập cơ đồ nhà Mạc là một người đánh cá ở làng
Cổ Trai huyện Nghi Dương. Xuất thân rất tầm thường nhưng lại làm nên cơ đồ lớn.
Điều này chứng tỏ tài năng của Mạc Đăng Dung. Chính từ nguồn gốc xuất thân của
mình, tính cách cở mở nên các vua Mạc có cách nhìn tương đối tự do phóng khoáng.
Tử tưởng trọng nông ức thương cũng như bế quan toả cảng , phân biệt tứ dân( sĩ,
nông, công thương) không nặng nề như trước đó. Kinh doanh buôn bán, sản xuất thủ
công nghiệp được coi trọng.
Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê từ tay vua lợn vua quỷ, chứ không phải là vị
vua anh minh như Lê Thánh Tông, mà đó là Lê Uy Mục. Lê Tương Dực, chúng đua
nhau sống xa hoa truỵ lạc, khiến cho đời sống nhân lành chìm trong cơ cực, lầm than,