Gia đình là tế bào của cơ thể xã hội sống động, là một xã hội thu nhỏ, nơi
con người sinh ra và lớn lên, con cái được chăm lo cả về thể chất, trí tuệ, đạo đức,
thẩm mỹ. Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên tác động mạnh mẽ, lâu dài, tổng
thể và toàn diện đối với sự hình thành nhân cách mỗi con người. Chính ở đây, lòng
nhân ái, tình yêu thương con người được hình thành, ấp ủ, nuôi dưỡng, trao gửi, bồi
đắp từ những người thân trong một gia đình.
Lòng nhân ái là một trong những giá trị đạo đức cốt lõi trong hệ thống giá trị
đạo đức truyền thống Việt Nam. Lòng nhân ái được tạo dựng, gìn giữ, truyền từ đời
này qua đời khác. Những giá trị đạo đức truyền thống, trong đó có lòng nhân ái trải
qua nhiều bước thăng trầm lịch sử, đã góp phần tạo nên hệ giá trị tốt đẹp của dân
tộc, vun đắp cốt cách con người Việt Nam.
Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay, những giá trị đạo đức truyền thống,
trong đó có lòng nhân ái đang đối mặt với những tác động của kinh tế thị trường,
của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; suy thoái, chao đảo trước những biến
đổi nhanh và khó lường của tiến trình hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa. Lòng nhân
ái, yêu thương con người ở con cái đang có những dấu hiệu băng hoại, xói mòn,
xuống cấp nghiêm trọng. Cái tôi hay chủ nghĩa cá nhân, giá trị bản thân được đề
cao, thói ích kỷ, thờ ơ, vô cảm, lối sống pha tạp, ngoại lai ngày càng phổ biến, tình
yêu thương con người đôi lúc bị đem ra cân, đo, đong, đếm và mặc cả.
Cũng chính trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế
hiện nay, ngoài những mặt tích cực, thì những mặt tiêu cực đã tác động và làm biến
đổi nhiều quan hệ xã hội, len lỏi đến quan hệ gia đình, làm cho vấn đề giáo dục đạo
đức, giáo dục lòng nhân ái cho con trẻ biến động và giảm sút. Ở một số gia đình,
cha mẹ mải mê làm kinh tế, phó mặc việc giáo dục con cho nhà trường và xã hội.
Nhiều gia đình chỉ cố gắng đáp ứng các nhu cầu vật chất cho con cái, mà thờ ơ với
việc quan tâm đến đời sống tinh thần, xem nhẹ giáo dục đạo đức. Đó cũng chính là
một trong những nguyên nhân khiến những giá trị đạo đức truyền thống, trong đó có
lòng nhân ái không những không được bảo tồn, phát huy mà còn có nguy cơ suy
giảm, mai một, biến tướng theo chiều hướng ngày càng xấu.