Người Mường ở Hòa Bình là chủ nhân của một nền văn hóa giàu bản sắc
và có lịch sử lâu đời. Một số yếu tố văn hóa cổ xưa độc đáo còn được lưu truyền
đến ngày nay như nghệ thuật Cồng chiêng, diễn xướng Mo, lịch Đoi. hay bình
dị như những hoa văn trên cạp váy phụ nữ Mường, vẫn đang hiện hữu trong
đời sống hàng ngày hóa ra lại là một hệ thống biểu tượng hình học chứa đựng
nhiều ý nghĩa được người Mường sáng tạo và chắt lọc trong suốt quá trình dài
vận động của lịch sử.
Văn hóa Mường đã sớm được quan tâm ngay từ đầu thế kỷ XX bởi các học
giả người Pháp2. Từ sau năm 1945, các học giả Việt Nam cũng thực hiện nhiều
nghiên cứu về văn hóa Mường, nhưng đến hiện nay vẫn còn đó nhiều ẩn số thú vị
chưa được khám phá. Luận án này quan tâm tới một trường hợp như vậy, một thực
hành âm nhạc dân gian hiện đang lưu truyền trong đời sống của người Mường ở
Hòa Bình, đó là “Cò ke ôống kháo”.
Nếu so sánh với các loại hình nghệ thuật khác của người Mường như
Cồng chiêng, Mo hay Dân ca, thì “Cò ke ôống kháo” ít được người ngoài tộc
(Mường) biết đến. Các nhà nghiên cứu và cơ quan quản lý văn hóa có biết đến
sự tồn tại của “Cò ke ôống kháo” nhưng họ ít dành sự quan tâm tới nó. Các
công trình khoa học xã hội chưa từng chọn nó làm đối tượng nghiên cứu. Với
cơ quan quản lý văn hóa cũng vậy, nó chưa từng xuất hiện trong các dự án, kế
hoạch bảo tồn di sản văn hóa. Trong lĩnh vực nghệ thuật, chưa có nhạc sĩ nào
khai thác nó để làm chất liệu cho một tác phẩm âm nhạc cụ thể.