1. Ý nghĩa của đề tài
Bưởi Da Xanh, một loại trái cây có giá trị kinh tế và y học hiện đang được
khuyến khích tăng cường sản xuất ở Bến Tre. Trong ba năm trở lại đây, giá bán
đã có dấu hiệu sụt giảm mạnh mặc dù số lượng tăng lên chưa nhiều. Theo thông
tin ghi nhận được, từ hai đến bốn năm nữa, lượng bưởi cung cấp cho thị trường sẽ
tăng lên gấp nhiều lần, vì thế giá sẽ giảm mạnh theo qui luật cung cầu trên thị
trường nội địa, do hiện nay Bưởi Da Xanh chưa xuất khẩu được. Trong khi đó,
nhiều quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Đài Loan, đã mạnh dạng
ứng dụng logistics vào nông nghiệp, tạo ra nông sản chất lượng cao và an toàn.
Trong điều kiện hội nhập quốc tế, họ đẩy mạnh xuất khẩu làm trái cây chúng ta
chẳng những không cạnh tranh nổi mà ngày càng khó tiêu thụ ngay cả trên thị
trường nội địa. Mặc dù quan tâm tới đầu ra, nhưng để tiêu thụ được trái bưởi
chúng ta không thể chỉ quan tâmtới yếu tố thị trường mà còn rất nhiều yếu tố tác
động khác như giống cây trồng, điều kiện chăm sóc, điều kiện tự nhiên, để trái
bưởi được ngon và đồng nhất,sạch và an toàn cho ngườisử dụng. Ngoài ra, công
nghệ sản xuất cũng phải bảo đảm an toàn cho người lao động và bảo vệ môi
trường. Làm được điều đó thì Bưởi Da Xanh mới có cơ sở đứng vững và ổn định
trên thị trường trong và ngoài nước. Với mong muốn ứng dụng logistics giúp nông
dân Bến Tre sản xuất và tiêu thụ có hiệu quả Bưởi Da Xanh, góp phần làm giàu
cho tỉnh nhà, tác giả đã chọn đề tài: “Ứng dụng lý thuyết logistics nhằm tối ưu
hóa quá trình sản xuất và tiêu thụ Bưởi Da Xanh Bến Tre” để làm luận văn tốt
nghiệp cao học.
2. Mục tiêu
Trong đề tài này, tác giả hệ thống lại những vấn đề lý thuyết cơ bản nhất
về Logistics và những kinh nghiệm ứng dụng logistics trong sản xuất nông nghiệp
của Việt Nam và một số nước trong khu vực. Nghiên cứu thực trạng việc sản xuất
và tiêu thụ Bưởi Da Xanh ở Bến Tre, qua phân tích định lượng tác giả đề xuất
những giải pháp và một số kiến nghị nhằm ba mục tiêu lớn:
– Sản xuất nông phẩm sạch và an toàn cho ngườisử dụng, an toàn cho
người lao động và bảo vệ môitrường, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về chất
lượng của thị trường trong nước và quốc tế, từ đó mở rộng thị trường, ngăn ngừa
rủi ro về giá do qui luật cung cầu trong sự giới hạn của thị trường tiêu thụ hiện
hữu.
– Việc tiêu thụ hết lượng bưởi sản xuất với giá tương đối ổn định
quanh năm, không tạo ra sự khủng hoảng theo chu kỳ như một số loại trái cây đã
từng xảy ra trước đây, nông dân có thể yên tâm đầu tư lớn vào sản xuất và phúc
lợi cuộc sống từng bước được nâng cao.
– Góp phần đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế nông nghiệp và phát triển
nông thôn, phát triển các ngành sản xuất – dịch vụ khác có liên quan và ổn định
xã hội của tỉnh Bến Tre.
3. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: trong luận văn tác giả tập trung nghiên cứu các
vấn đề lý thuyết cơ bản về Logistics, các vấn đề thực tế của việc trồng và tiêu
thụ Bưởi Da Xanh từ người cung cấp giống, nhà vườn,thương lái, người bán,
người tiêu dùng, Nhànước và một số đối tượng khác có liên quan.
Phương pháp nghiên cứu: để thực hiện đề tài này, ngoài việc thu thập
những thông tin thứ cấp về qui hoạch, giá cả và lượng bưởi trong quá khứ và ước
lượng được lượng sản xuất trong khoảng 5 năm tới, người viết có tổ chức nhiều
đợt khảo sát thực tế trong thời gian 2 tháng (tháng 5 và tháng 6 năm 2006) nhằm
thu thập dữ liệu sơ cấp, bằng cách phỏng vấn trực tiếp dựa theocác bảng câu hỏi
và gửi các bảng câu hỏi lấy thông tin từ các đối tượng như:
– Người trồng bưởi: tác giả trực tiếp khảo sát 135 hộ nông dân phân
chia đều ở hầu hết các xã, huyện của tỉnh Bến Tre (trừ ba huyện ven biển).
– Thương lái, vựa bán buôn: tác giả trực tiếp phỏng vấn 25 thương lái
và người bán buôn, trong đó ở Bến Tre 21 người và Chợ Đầu Mối Nông Sản Mỹ
Tho 4 người.
– Người bán lẻ: 26 người, trong đó hầu hết ở 2 địa phương là TP.Hồ
Chí Minh và Bến Tre, tác giả trực tiếp lấy thông tin.
– Người tiêu dùng: tác giả gửi đi 250 bảng câu hỏi khảo sát, thu về
212 bảng và sử dụng được 153 bảng, đối tượng khảo sát ở nhiều tỉnh (chủ yếu ở
Miền Nam Việt Nam).
– Phỏng vấn và học hỏi kinh nghiệm từ 18 chuyên gia ở tất cả các
khâu: cây giống, sản xuất, tiêu thụ, ứngdụng GAP vào sản xuất chuyên canh và
xen canh,. . .
Qua các số liệu thống kê thu thập được, tác giả sử dụng phương pháp phân
tích, tổng hợp dữ liệu theonhiều hướng ứng với những mục tiêu nghiên cứu cụ
thể, so sánh với qui trình và lý thuyết ứng dụng logistics nhằm đánh giá xác thực
hiện trạng ở từng khâu và cả qui trình sản xuất – tiêu thụ bưởi hiện nay, tức mổ xẻ
các vấn đề theo chiều ngang và chiều dọccủa quá trình sản xuất – tiêu thụ và tích
hợp toàn bộ chuỗi cung ứng sản phẩm. Qua phân tích SWOT và các bài học kinh
nghiệm rút ra từ những quốcgia khác cũng như một số loại trái cây ở Việt Nam,
người viết đề xuất những giải pháp và những kiến nghị nhằm các mục tiêu lớn
nêu trên.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu và ứng dụng
Do điều kiện tài chính và khả năng hạn chế, đề tài này chỉ nghiên cứu ở
tỉnh Bến Tre, nhưng Bưởi Da Xanh còn được trồng rảirác ở Tiền Giang, Vĩnh
Long, Đồng Tháp, thị trường tiềm năng của Bưởi Da Xanh hiện nay khá rộng:
cả nước Việt Nam, khu vực Đông Nam Á, EU, Mỹ, Trung Đông, Nhật Bản, mà
người viết chưa có điều kiện nghiên cứu, chưa thu thập được thông tin sơ cấp về
thị hiếu, yêu cầu, đánh giá của người tiêu dùng ở những thị trường đó. Về thời
gian, tác giả chỉ nghiên cứu từ năm 2001 trở lại đây dotrước đó lượng bưởi không
đáng kể và cũng không có những thông tin đáng tin cậy.
Đề tài này được nghiên cứu riêng cho mặt hàng Bưởi Da Xanh, vì thế nó
sẽ không hoàn toàn phù hợpnếu áp dụng cho những loại trái cây có múi khác
như các loại bưởi khác, cam, quýt, chanh, mặc dù vẫn có nhiều vấn đề trùng
khớp. Về thời gian, các số liệu định lượng phân tích trong đề tài đáng tin cậy đến
khoảng năm 2010 và tối đa đến năm 2012, quá thời gian trên tác giả chưa có
những thông tin tương đối chính xác về qui hoạch, giống cây, ứng dụng khoa học
công nghệ, tăng năng suất, và đề tài này bắt buộc phải được tiếp tục nghiên
cứu cho thời gian đó.
5. Tính mới của đề tài
Tác giả đã tìm được một vài tài liệu nghiên cứu về Logistics một cách hệ
thống, khá nhiều tài liệu nghiên cứu cách trồng và chăm sóc cây ăn trái cũng như
các loại bưởi, một số đề tài nghiên cứu về nông sản cho Đồng bằng Sông Cửu
Long. Nhưng chưa có đề tàinào nghiên cứu về ứng dụng logistics trong nông
nghiệp ở Việt Nam, đặc biệt chưa có đề tài nào nghiên cứu về ứng dụng logistics
vào quá trình sản xuất và tiêu thụ trái bưởi nhằm đẩy mạnh đầura ở thị trường
trong nước hay ngoài nước. Đề tài này đặc biệt nghiên cứu riêng cho Bưởi Da
Xanh, một loại trái bưởi mà chất lượngrất khác nhau bởi những điều kiện ảnh
hưởng, chất lượng không đồng nhất và không an toàn cho người dùng, ảnh hưởng
xấu đến tiêu thụ, nhất là cung ứng cho xuất khẩu trong điều kiện hội nhập quốc
tế hiện nay. Đây là đề tài đầu tiên nghiên cứu toàn bộ quá trình sảnxuất và tiêu
thụ Bưởi Da Xanh theo hướng ứng dụng lý thuyết logistics nhằm đẩy mạnh đầu ra
cho loại trái cây này.
6. Nội dung chính của đề tài
Phần chính của đề tài gồm có ba chương:
– Chương 1: Cơ sở khoa học của việc ứng dụng logistics nhằm tối ưu
hóa quá trình sản xuất và tiêu thụ trái cây.
– Chương 2: Đánh giá thực trạng việc sảnxuất và tiêu thụ Bưởi Da
Xanh ở Bến Tre.
– Chương 3: Ứng dụng lý thuyết logistics nhằm tối ưu hóa quá trình
sản xuất và tiêu thụ Bưởi Da Xanh Bến Tre.