1. Lý do chọn đề tài
Căng thẳng hay stress là một hiện tượng khá quen thuộc đối với mỗi cá nhân khi họ là thành viên của xã hội hiện đại. Trong những thập kỷ qua, thuật ngữ stress đã trở nên ngày càng phổ biến trong các ngành khoa học hành vi và sức khỏe, nhiều phương pháp điều trị đã được áp dụng trong nỗ lực giải quyết vấn đề sức khỏe phức tạp này (Papathanasiou, I.V., Tsaras, K., Neroliatsiou, A., & Roupa, A.R., 2015). Những stress vượt quá ngưỡng sẽ gây thiệt hại về thể chất, cảm xúc và tâm lí (Fricchione, G. L., Ivkovic, A., & Yeung, A.S., 2016), nên cần có những biện pháp khắc phục để giảm thiểu stress hoặc thoát khỏi stress.
Công tác xã hội (CTXH) là một nghề có các nguy cơ sức khỏe liên quan đến căng thẳng (Truter, E., Fouché, A., & Theron, L., 2017). Nhân viên công tác xã hội (NVCTXH) tiếp xúc với các tình huống gây ra mức độ căng thẳng cao. Một số yếu tố góp phần là lượng công việc cao, thiếu thời gian, thiếu nhân viên và nhu cầu của khách hàng, quan hệ công việc với đồng nghiệp và khách hàng không tốt, và thiếu sự hỗ trợ của xã hội. Những yếu tố khác là xung đột vai trò, mơ hồ về vai trò, thiếu sự công nhận, cơ hội thăng tiến, và văn hóa tổ chức (Kim, Ji & Kao, 2011). NVCTXH có mức độ căng thẳng cao khi làm việc với nhóm khách hàng nhiều thách thức, chẳng hạn như những người mắc bệnh tâm thần nghiêm trọng và dai dẳng, những người đang tự tử hoặc những người đang đối mặt với chấn thương / lạm dụng (Craig & Sprang, 2010; Lawson & Myers, 2011). Thường xuyên trải qua căng thẳng trong công việc ở NVCTXH dẫn tới gia tăng tỷ lệ mắc bệnh, sức khỏe thể chất kém, các triệu chứng trầm cảm, rối loạn tâm thần, mức độ hài lòng thấp hơn trong công việc, thay đổi công việc thường xuyên hơn và xung đột tại nơi làm việc (Rovas, L, J. Lapenien˙e,˙& R. Baltrušaityte, 2012). Căng thẳng liên quan đến công việc có thể dẫn đến tăng nguy cơ chấn thương tại nơi làm việc, giảm khả năng tập trung, suy giảm chức năng nhận thức, khó khăn trong mối quan hệ, các vấn đề liên quan đến sức khỏe và sức khỏe tâm thần kém (Cox & Steiner, 2013). Căng thẳng trong công việc không chỉ gây ra các vấn đề về sức khỏe của nhân viên mà còn ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và gây ra các khoản chi phí lớn cho tổ chức (Poulsen, I., 2018).
Ở nhiều quốc gia trên thế giới, CTXH đã phát triển trở thành một nghề chuyên nghiệp. Xong, ở Việt Nam nghề CTXH mới chỉ ở bước đầu hình thành, chưa được phát triển theo đúng ý nghĩa của nó trên tất cả các khía cạnh. Chỉ từ khi Đề án phát triển nghề CTXH giai đoạn 2010 – 2021 được ban hành, CTXH mới được chính thức coi như một ngành khoa học, một nghề chuyên môn với việc ban hành mã ngành đào tạo và mã số ngạch viên chức; tuy nhiên tính chuyên nghiệp của nghề còn hạn chế. Những vấn đề trên cũng có thể làm gia tăng mức độ stress đối với NVCTXH ở Việt Nam. Bên cạnh đó để góp phần thực hiện mục tiêu đề ra trong Đề án phát triển nghề CTXH giai đoạn 2010 – 2021: “Phát triển CTXH trở thành một nghề ở Việt Nam. Nâng cao nhận thức của toàn xã hội về nghề CTXH; xây dựng đội ngũ cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên CTXH đủ về số lượng, đạt yêu cầu về chất lượng gắn với phát triển hệ thống cơ sở cung cấp dịch vụ CTXH tại các cấp, góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội tiên tiến” (Thủ tướng chính phủ, 2010); NVCTXH ở Việt Nam phải nỗ lực trong công việc và học tập nâng cao trình độ, điều này làm cho NVCTXH dễ bị stress.