Tước hết, năng suất là một trạng thái tƣ duy. Đó là phong cách
nhằm tìm kiếm sự cải thiện không ngừng những gì đang tồn tại; Đó là sự
khẳng định rằng ngƣời ta có thể làm cho hôm nay tốt hơn hôm qua và ngày
mai sẽ tốt hơn hôm nay; hơn thế nữa, nó đòi hỏi những sự lỗ lực không
ngừng để thích ứng các hoạt động kinh tế với những điều kiện luôn luôn
thay đổi và việc áp dụng các lý thuyết và phƣơng pháp mới; nó là niềm tin
vững chắc về sự tiến bộ của nhân loại.
Thực chất của khái niệm mới về năng suất là định hƣớng chủ yếu
theo kết quả đầu ra. Đây là ƣu điểm nổi bật, khác biệt so với khái niệm
truyền thống (chủ yếu hƣớng vào các yếu tố đầu vào, đặc biệt là nhân tố
lao động).
Cái mới trong khái niệm về năng suất theo ngôn ngữ thống kê nói
một cách cụ thể là tăng năng suất. Nếu nhƣ tước đây khi nói đến tăng năng
suất có thể hiện theo 2 góc độ: Tăng số lƣợng đầu ra trên 1 đơn vị đầu vào
hoặc giảm đầu vào trên 1 đơn vị đầu ra; thì ngày nay nói về tăng năng suất
tất nhiên cũng phải nói đến yêu cầu giảm đầu vào trên 1 đơn vị đầu ra,
nhƣng quan trọng hơn là tổng số đầu ra phải tăng lên, tăng nhanh hơn tổng
số đầu vào, nhằm thoả mãn nhu cầu tiêu dùng ngày càng nhiều sản phẩm,
tạo thêm việc làm cho ngƣời lao động. Điều đó cũng có nghĩa là tăng năng
suất không phải rút bớt việc làm, mà ngƣợc lại tăng năng suất phải gắn liền
với tăng việc làm cho ngƣời lao động.