Tiêu chảy cấp ở lợn hay tiêu chảy thành dịch (Porcine Epidemic Diarrhea,
PED) là một bệnh nguy hiểm và có khả năng lây lan trên lợn ở tất cả các độ tuổi.
Porcine Epidemic Diarrhea Virus (PEDV), một loại virus thuộc họ Coronaviridae,
là tác nhân gây ra bệnh PED. Tỷ lệ tử vong ở lợn cao, lên đến 80-100% sau khi mắc
bệnh PED, đặc biệt ở lợn con mới sinh dưới 7 ngày tuổi [1]. Dịch PED đã bùng phát
và gây ra tổn thất kinh tế nghiêm trọng ở nhiều nước trên thế giới đặc biệt là Châu
Á và Châu Mỹ [2]. Tại Việt Nam, dịch PED đã có mặt ở nhiều tỉnh thành khắp cả
nước [3]. Các chủng PEDV được phát hiện tại ba miền Bắc, Trung, Nam từ năm
2015 đến năm 2016 thuộc về nhóm gen G1b, G2a và G2b [4]. Các chủng PEDV G2
đã gây ảnh hưởng đến kinh tế nghiêm trọng, làm giảm năng suất đàn lợn nái và lợn
giống ở nhiều tỉnh thành [5].
Hiện nay, hầu hết các vacxin phòng PEDV được sử dụng ở Việt Nam là
vacxin truyền thống có nguồn gốc ngoại nhập hoặc sử dụng các chủng nhập khẩu
thuộc nhóm G1a cổ điển để sản xuất vacxin. Sự khác biệt trong trình tự bộ gen của
các chủng PEDV mới bùng phát và các chủng PEDV trong vacxin, đặc biệt là ở các
thụ thể trung hòa, dẫn đến vacxin hiện tại có hiệu quả bảo hộ thấp chống lại các
chủng PEDV trên thực địa [3]. Vì vậy, để đảm bảo an toàn cho ngành chăn nuôi lợn
tại Việt Nam, cần có những nghiên cứu phát triển vacxin phòng PEDV, đặc biệt là
các chủng virus thuộc nhóm G2 gây bệnh thực địa. Vacxin tiểu đơn vị được tạo ra
nhờ sử dụng hệ thống thực vật có nhiều lợi thế bao gồm mức đầu tư sản xuất thấp,
dễ dàng nhân rộng, độ ổn định cao và thời hạn sử dụng lâu dài [6]. Phương pháp
biểu hiện tạm thời dựa trên agro-infiltration có lợi thế trong việc sản xuất các
protein tái tổ hợp nhanh chóng với số lượng lớn, điều này cho phép phản ứng kịp
thời khi xảy ra các dịch bệnh [7].