Tác nhân gây bệnh
Bệnh do vi khuẩn gây ra là một trong những trở ngại khó kiểm soát và dễ tái phát
nhất đối với các vụ mùa trên khắp thế giới. Nguyên nhân là do sự tăng sinh nhanh chóng,
sự khó khăn trong quản lý, các vấn đề phát sinh khi kiểm soát bằng thuốc hóa học, và
sự thiệt hại nghiêm trọng của các trang trại bị nhiễm bệnh (Sundin et al., 2016).
Xanthomonas là một chi vi khuẩn lớn gây bệnh trên thực vật, có phản ứng gram âm,
hình que và sắc tố vàng. Chi này gây bệnh trên 400 loài vật phân bố trên toàn thế giới
và là tác nhân gây bệnh cho một số cây trồng quan trọng về kinh tế như: lúa (rice), cam
quýt (citrus), sắn (cassava), cà chua (tomato), mía đường (sugar cane), chanh dây
(passionfruit), chuối (banana) (Ryan et al., 2011; Rodriguez et al., 2012). Vi khuẩn
thuộc chi Xanthomonas có thể tương tác với cây chủ bằng nhiều phương thức, chúng có
thể tồn tại trong đất, hạt giống, tàn tích cây trồng, tương tác với côn trùng và đặc biệt là
có thể sống độc lập với cây chủ. Những hình thức sinh tồn này tạo điều kiện cho sự phát
triển của dịch bệnh (Marcuzzo, 2009).
Một số Xanthomonas spp. gây bệnh cho các loài cây thuộc họ Rosaceae đã được
báo cáo, như Xanthomonas fragariae trên dâu tây (Roberts et al., 1997), X. pruni trên
đào (Wert et al., 2006). Tuy nhiên, rất ít báo cáo về Xanthomonas spp. gây bệnh về hoa
hồng (Rosa spp.), một thành viên của họ Rosaceae, bước đầu ghi nhận dòng vi khuẩn
này trên cây hoa hồng thuộc loài Xanthomonas euvesicatoria (Huang et al. 2013; Barak
et al., 2016).
Trên họ Solanaceae, Jones et al. (2004) đã ghi nhận rằng tất cả vi khuẩn thuộc
Xanthomonas gây bệnh đốm lá vi khuẩn (bacterial spot Xanthomonas – BSX) được phân
thành 4 loài là X. euvesicatoria, X. vesicatoria, X. perforans, và X. gardneri. Trong đó,
X. euvesicatoria và X. vesicatoria gây bệnh trên cả ớt và cà chua (Jones et al., 2004).
Trong khi, một số loài Xanthomonas spp. chỉ gây bệnh trên cà chua như X. perforans
and X. gardneri. Tuy nhiên, gần đây Potnis et al. (2015) lại ghi nhận X. perforans đã
xuất hiện trên ớt. Tại Hàn Quốc, Myung et al. (2015) và Kyeon et al. (2016) đã ghi nhận
Xanthomonas euvesicatoria gây bệnh trên ớt (Capsicum sp.).
Các vi khuẩn thuộc chi Xanthomonas lây nhiễm và gây bệnh trên nhiều loài thực
vật nhờ vào các nhân tố lây nhiễm như các polysaccharide bề mặt, các chất có khả năng
kết dính, các hệ thống tiết và phản ứng siêu nhạy cảm khác nhau, các chất độc, các chức
năng liên quan làm mất tác dụng các hợp chất kháng khuẩn của cây trồng tiết ra, và khả
năng thu nhận chất dinh dưỡng (Agrios, 2005).