Kinh tế thị trường là môi trường lý tưởng để phát triển Doanh nghiệp (DN),
Hợp tác xã (HTX). Thông qua các cơ chế của thị trường, nhiều DN, HTX đã mở
rộng sản xuất, kinh doanh, không ngừng thiết lập những quy mô mới và nâng tầm
danh tiếng trên thị trường. Tuy nhiên, cũng với những cơ chế đó đã tạo ra một cuộc
cạnh tranh khốc liệt, dẫn tới không ít DN, HTX không đáp ứng đủ các yêu cầu của
thị trường đã phải ―hụt hơi‖ trong cuộc đua giành thị phần, hoạt động sản xuất
ngưng trệ, các khoản nợ gia tăng, mất khả năng thanh toán và kết quả là lâm vào
tình trạng khánh kiệt về tài sản dẫn đến phá sản.
Để giải quyết tình trạng phá sản của các DN, HTX, cơ chế tự nhiên cho phép
DN đó tự ngừng sản xuất và rút lui khỏi thị trường. Tuy nhiên, đối với các DN có
tình trạng nợ, cơ chế này sẽ dẫn tới hệ lụy tiêu cực về thanh toán nợ cho các chủ nợ.
Theo đó, DN, HTX sẽ tự ý tiến hành trả nợ riêng rẽ, ưu tiên các con nợ thân quen
hoặc đòi nợ trước, dẫn tới các chủ nợ khác bị ảnh hưởng quyền lợi do ít thân quen
hơn hoặc do đòi nợ sau. Điều này nhìn rộng ra ảnh hưởng rất tiêu cực đến hoạt động
kinh tế và an ninh, trật tự xã hội. Chính vì thế, khi lâm vào tình trạng khánh kiệt,
các DN và HTX phải tuân theo một thủ tục pháp lý được nhà nước quy định chặt
chẽ với tên gọi là thủ tục phá sản – vốn được hiểu sát nghĩa là một thủ tục đòi nợ
tập thể.