Hình phạt tù là hình phạt cách ly người phạm tội ra khỏi xã hội, đưa họ
vào trại giam để quản lý, giáo dục và tập trung theo quy định của pháp luật. Đó
là một hình thức cưỡng chế của Nhà nước, quy định trong Bộ luật Hình sự, do
Tòa án áp dụng đối với người phạm tội theo thủ tục Luật định để tước bỏ hoặc
hạn chế một số quyền hay lợi ích đối với người bị kết án. Thông qua hình phạt
này, việc giáo dục, cải tạo người bị kết án quay trở lại thành người có ích cho xã
hội, có ý thức tôn tọng các quy tắc cuộc sống xã hội, phòng ngừa họ phạm tội
mới
Tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân sau khi chấp hành án phạt tù
không chỉ là mong muốn cá nhân của người đó mà còn mà mục tiêu hàng đầu
của Nhà nước và của toàn xã hội trong việc thiết lập trật tự xã hội ổn định, củng
cố an sinh xã hội, hạn chế và phòng ngừa tội phạm.
Pháp luật nước ta đã có những quy định và biện pháp cụ thể nhằm tạo ra
cơ sở pháp lý hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành án xong
phạt tù. Ví dụ như:
Luật phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012;
Nghị định số 80/2011/NĐ-CP ngày 16/09/2011 của Chính phủ quy định
các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án
phạt tù (sau đây gọi là Nghị định số 80/2011/NĐ-CP);
Thông tư số 44/2016/TT-BLĐTBXH ngày 28 tháng 12 năm 2016 của Bộ
Lao động – Thương binh và Xã hội hướng dẫn chính sách đào tạo nghề nghiệp,
tạo việc làm cho người chấp hành xong án phạt tù (sau đây gọi là Thông tư số
44/2016/TT-BLĐTBXH);