1. Lí do chọn đề tài
Đình làng là công trình kiến trúc quen thuộc và thân thuộc đối với cư dân
sống trong cộng đồng làng xã. Hầu như ở mỗi làng quê Việt Nam, đều có một
ngôi đình, nhất là vùng đồng bằng Bắc Bộ. Nó là sản phẩm chung của cộng
đồng, do tất cả các thành viên góp công tạo dựng nên. Đình làng là nơi sinh hoạt,
hội họp, vui chơi của cả cộng đồng làng . Đặc biệt đình cũng là một công trình
kiến trúc điêu khắc, nơi biểu đạt tư tưởng, tình cảm, những rung động của người
thợ – những nghệ sỹ dân gian thể hiện cuộc sống muôn vẻ của làng quê thông
qua nghệ thuật chạm khắc.
Đình Hoành Sơn, Nam Đàn, Nghệ An là một ngôi đình nổi tiếng. Đây là
một di tích được xếp hạng quốc gia vào năm 1984. Hệ thống kiến trúc này nằm
ven chân đê, trên bờ hữu ngạn sông Lam, thuộc làng Hoành Sơn, xã Khánh Sơn,
huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Trải qua bao thời gian, nhiều biến động lịch sử,
sự tàn phá của thiên tai và con người, hiện nay di tích cấp quốc gia đã và đang
xuống cấp nghiêm trọng. Nhưng những gì còn sót lại vẫn khẳng định giá trị nghệ
thuật ở đây vô cùng độc đáo và đậm nét.
Đình Hoành Sơn cũng nằm trong kiểu thức chung của các đình cùng thời,
nhưng nghệ thuật chạm khắc đình Hoành Sơn được đánh giá có nét đặc sắc
riêng. Đình được xây dựng vào khoảng thế kỷ 18, khi mà đình làng ở miền Bắc
bắt đầu vắng hình tượng con người. Tuy nhiên ở đây lại xuất hiện phong phú
hình ảnh chạm khắc về con người. Nếu như các đình khác ở miền trung ít có
hình tượng con người thì đình Hoành Sơn lại chứa đựng những bức chạm vô
cùng hấp dẫn thể hiện cảnh sinh hoạt dân gian cũng như phong tục tập quán,
những hoạt động trong ngày lễ hội vô cùng sinh động trên các ván nong. Hình
ảnh con người hài hòa cân đối, thuận mắt không gian mang tính ước lệ. Một điều
khá đặc biệt nữa là trên nhiều bức chạm được khắc chữ để khái quát nội dung
bức chạm, ngoài ra đó còn làm chặt thêm bố cục