1.3. Phương pháp nghiên cứu tác động của thuốc trên chuyển hóa lipid
Các phương pháp đánh giá tác động của thuốc trên chuyển hóa lipid như sử dụng chế độ ăn giàu lipid hay tiêm chất diện hoạt (tyloxapol, poloxamer- 407 hoặc tween -80) hiện vẫn đang được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu. Bên cạnh đó, các phương pháp đánh giá tác động của thuốc ở mức độ phân tử tế bào như: HMG-CoA reductase, LPL, LDL-R, PCSK9, LXRs…, ngày càng được quan tâm.
1.4. Giới thiệu về viên MIX
– Thành phần dược liệu trong viên MIXNgưu tất (Achyranthes bidentata Blume) 50%, Đan sâm (Salvia miltiorrhiza Bunge) 30%, Tam thất [Panax notoginseng (Burk.) F. H.Chen] 20%.- Cơ sở kết hợp dược liệu trong viên MIXDựa trên đặc tính về tác dụng dược lý hạ lipid máu của từng dược liệu và lý luận phối ngũ theo YHCT, với mục đích làm tăng tác dụng điều trị thông qua cơ chế tác dụng hiệp đồng để giảm liều từng dược liệu và hạn chế những tác dụng phụ không mong muốn. Theo kết quả nghiên cứu dược lý, cả 3 dược liệu đều có tác dụng hạ lipid máu, cải thiện được diễn tiến sinh xơ vữa động mạch. Bên cạnh đó, còn có tác dụng bảo vệ tế bào gan, tế bào cơ tim, tế bào thần kinh, tăng miễn dịch cơ thể và ít tác dụng phụ. Các hợp chất saponin, polysaccharid (Ngưu tất); Diterpen, acid phenolic (Đan sâm); Saponin, polysaccharid (Tam thất) có tác động đến các yếu tố điều hòa chuyển hóa lipid như: ACAT, HMG-CoA reductase, LDL-R, CEPT, LPL, CYP7A1, PPPA-α, LXR-α và một số yếu tố khác. Hoạt chất acid oleanolic Ngưu tất có tác dụng ức chế hoạt động ACAT làm giảm hấp thu cholesterol từ ruột, giảm tổng hợp acetoacetyl- coA làm giảm tổng hợp cholesterol nội sinh, do đó làm giảm cholesterol máu. Acid oleanolic ức chế LXR-α làm giảm hấp thu cholesterol ở ruột, tăng cường vận chuyển cholesterol dư thừa từ ngoại biên về lại gan, tăng chuyển hóa cholesterol thành acid mật và tăng bài tiết mật, làm giảm cholesterol máu.