Trần Việt Dũng (2016), Sáng tạo và việc nâng cao năng lực sáng tạo của sinh viên trường Đại học Hàng hải Việt Nam hiện nay [25]. Ở góc độ tiếp cận triết học, tác giả chỉ ra năng lực sáng tạo có nhiều loại hình khác nhau như: năng lực sáng tạo triết học, năng lực sáng tạo khoa học, năng lực sáng tạo toán học, năng lực sáng tạo kỹ thuật – công nghệ, năng lực sáng tạo nghệ thuật và năng lực sáng tạo trong các hoạt động thực tiễn xã hội. Tác giả quan niệm: “Năng lực sáng tạo là năng lực của chủ thể trong việc tạo ra cái mới có giá trị dựa trên tổ hợp các thuộc tính độc đáo của cá nhân đó phù hợp với yêu cầu và điều kiện của hoạt động sáng tạo sản phẩm mới trong một lĩnh vực hoạt động nhất định” [25, tr. 82]. Cấu trúc của năng lực sáng tạo được tác giả chỉ ra gồm 3 thành phần cơ bản: khả năng tư duy của chủ thể; động cơ sáng tạo ở chủ thể; điều kiện vật chất cho chủ thể hoạt động sáng tạo. Tác giả trình bày các phương pháp chung nhằm nâng cao năng lực sáng tạo của con người và nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của giáo dục đào tạo trong hình thành, phát triển năng lực sáng tạo của các cá nhân trong xã hội. Công trình gợi mở cho nghiên cứu sinh cách thức tiếp cận về năng lực sáng tạo và giải pháp phát triển năng lực sáng tạo ở một đối tượng cụ thể.
Trần Khánh Đức (Chủ biên, 2017), Năng lực học tập và đánh giá năng lực học tập [41]. Tác giả quan niệm: “Năng lực là khả năng tiếp nhận và vận dụng tổng hợp, hiệu quả mọi tiềm năng của con người (tri thức, kỹ năng, thái độ, thể lực, niềm tin ) để thực hiện có chất lượng công việc hoặc xử lý một tình huống, trạng thái nào đó trong cuộc sống và lao động nghề nghiệp” [41, tr. 11], và khẳng định năng lực được hình thành và phát triển trên cơ sở tổ hợp các kiến thức, kỹ năng và thái độ. Quá trình tư duy tích cực và sáng tạo chỉ thực sự diễn ra khi con người đứng trước những vấn đề đòi hỏi phải tư duy để tìm ra cách giải quyết tốt nhất và qua đó biến thông tin thành tri thức, hình thành năng lực mới để giải quyết vấn đề đặt ra không theo những khuôn mẫu có sẵn. Năng lực tư duy, đặc biệt là tư duy sáng tạo của con người thể hiện tính nhạy bén của tư duy trước những nguồn thông tin và thay đổi liên tục của hiện thực khách quan và phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố, trạng thái và quá trình tâm – sinh lý. Kết quả nghiên cứu của công trình gợi ý cho nghiên cứu sinh tiếp cận về khái niệm và cấu trúc năng lực trong đề tài luận án.