Chương 1 Cơ sở lí thuyết về hạch toán chi phí I.KHÁI QUÁT VỀ CHI PHÍ. 1.Bản chất kinh tế của chi phí. Chi phí được định nghĩa theo nhiều phương diện khác nhau. Chi phí có thể hiểu một cách trừu tượng là biểu hiện bằng tiền những hao phí lao động và lao động vật hoá phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh; hoặc chi phí là những phí tổn về nguồn lực, tài sản cụ thể sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Những nhận thức chi phí có thể khác nhau về quan điểm, hình thức thể hiện chi phí nhưng tất cả đều thừa nhận một vấn đề chung là : chi phí là phí tổn tài nguyên, vật chất, lao động và phải phát sinh kiên tục trong quá trình sản xuất kinh doanh. Đây chính là bản chất kinh tế của chi phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Bản chất kinh tế này giúp cho nhà quản trị phân biệt được chi phí với chi tiêu. Thật vậy, chi phí gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh, được tài trợ bằng vốn kinh doanh và được bù đắp từ thu nhập hoạt động sản xuất kinh doanh; chi tiêu không gắn liền với mục đích sản xuất kinh doanh; được tái trợ từ những nguốn vốn khác vốn kinh doanh như quỹ phúc lợi, trợ cấp của nhà nước …và không được bù đắp từ thu nhập hoạt động sản xuất kinh doanh . 2.Chi phí trong kế toán tài chính. Trong lĩnh vực kế toán tài chính, chi phí được nhận thức như những khoản phí tổn thực tế phát sinh gắn liền với hoạt động của doanh nghiệp để đạt được một loại sản phẩm, dịch vụ nhất định, mục đích cụ thể trong kinh doanh. Nó được định lượng bằng một khoản tiền chi ra, một mức giảm sút giá trị tài sản, một khoản nợ dịch vụ, thuế…những khoản phí tổn góp phần làm giảm vốn sở hữu của doanh nghiệp nhưng không phải là phân chia vốn hoặc hoàn trả vốn cho cổ đông. Như vậy trong lĩnh vực kế toán tài chính chi phí được đặt trong mối quan hệ với tài sản, vốn sở hữu của doanh nghiệp và thường được bảo đảm bởi những chứng cứ nhất định (chứng từ) chứng minh là phí tổn thực tế trong hoạt động sản xuất kinh doanh. 3.Chi phí trong kế toán quản trị. Mục đích của kế toán quản trị là cung cấp thông tin thích hợp, hữu ích, kịp thời cho việc ra quyết định của nhà quản trị. Vì vậy, với kế toán quản trị không chỉ đơn thuẩn nhận thức chi phí như trong kế toán tài chính, chi phí còn được nhận thức theo phương pháp nhận diện thông tin ra quyết định. Lí do này, chi phí có thể là những phí tổn ước tính để thực hiện một hoạt động sản xuấy kinh doanh, những phí tổn mất đi do lựa chọn phương án, hi sinh cơ hội kinh doanh…Như vậy. trong kế toán quản trị, khi nhận thức chi phí cần chú ý đến sự lựa chọn, so sánh theo mục đích sử dụng, ra quyết định kinh doanh hơn là chú trọng vào chứng cứ. II.PHÂN LOẠI CHI PHÍ SẢN XUẤT KINH DOANH. 1.Phân loại chi phí theo nội dung kinh tế ban đầu Theo tiêu thức này, chi phí trong kì kế toán của doanh nghiệp tồn tại dưới các yếu tố : 1.1.Chi phí nhân công (chi phí lao động – labour costs) Yếu tố chi phí nhân công bao gồm các khoản tiền lương phải trả cho người lao động và các khoản trích theo lương như kinh phí công đoàn, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của người lao động. Tổng chi phí nhân công là tổng quĩ lương và bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp. Sự nhận thức yếu tố chi phí nhân công giúp nhà quản trị xác định được tổng quĩ lương của doanh nghiệp. Ở góc độ khác, sự nhân thức này cũng chính là cơ sở để nhà quản trị hoạch định mức tiền lương bình quân cho người lao động, tiền để điều chỉnh chính sách lương đạt được sự cạnh tranh lành mạnh về nguồn lực lao động. ………….