1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ: Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nằm ởhạlưu sông Mê Kông với đất đai màu mỡ, sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, thuộc vùng khí hậu nhiệt đới thuận lợi đểphát triển nền nông nghiệp đa canh nhiệt đới. Theo Tiến sĩNguyễn Minh Châu, Viện trưởng Viện nghiên cứu cây ăn quảmiền Nam, ĐBSCL không chỉlà vựa lúa mà cây ăn trái cũng được xem là thếmạnh, là vùng sản xuất cây ăn trái lớn nhất nước, chiếm khoảng 60% trong tổng diện tích vườn cây ăn trái của cảnước. Một sốtỉnh có diện tích vườn cây ăn trái lớn nhưTiền Giang (chiếm 23% diện tích toàn vùng), Bến Tre, Vĩnh Long (mỗi nơi chiếm 15%) Thành phốCần Thơtuy diện tích sản xuất nông nghiệp nói chung, cây ăn quảnói riêng không nhiều nhưcác địa phương khác, nhưng có vùng cây ăn quảkhá nổi tiếng là huyện Phong Điền, đang phấn đấu đến năm 2010 trởthành quận sinh thái của thành phố. Nhắc đến địa danh Phong Điền, nhiều người nghĩngay đến chợnổi và những vườn cây ăn trái bạt ngàn, mơn mởn suốt bốn mùa. Cây ăn trái huyện Phong Điền có cam mật, cam sành, sầu riêng, vú sữa, đặc biệt là những năm gần đây, khi nói đến đặc sản của huyện, nhiều người thường nhớ đến vịthơm, ngọt của dâu HạChâu. Giống dâu này có phẩm chất vượt trội hơn các giống dâu khác, lại ít tốn công chăm sóc hơn so với một sốloại cây ăn quảkhác. Hiện nay, dâu HạChâu là cây trồng có giá trịkinh tếcao, đã được đăng ký bảo hộthương hiệu dâu HạChâu, và không chỉnổi tiếng ởkhu vực ĐBSCL, Thành phốHồChí Minh (TP.HCM) mà còn được xuất khẩu sang Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc theo đường tiểu ngạch, được người tiêu dùng các thịtrường này ưa chuộng. Tuy nhiên, nếu đánh giá tổng quan vềthực trạng sản xuất và tiêu thụdâu Hạ Châu thì còn rất nhiều khó khăn, thách thức. Một sốkhó khăn, thách thức điển hình như: thứnhất, chi phí nguyên nhiên liệu đầu vào ngày càng tăng, gây khó khăn không chỉcho quá trình sản xuất của nông dân mà còn cho quá trình tiêu thụvận chuyển của thương lái; thứhai, sựbiến động vềgiá trên thịtrường, khiến giá cảbấp bênh, không ổn định; thứba, kênh tiêu thụchưa hiệu quả, còn mang tính tựphát, các tác nhân thamgia vào kênh phân phối thường tựtìm kiếm đầu vào, đầu ra, thiếu sựhỗtrợ, phối hợp của các cơquan có chức năng; thứtư, khâu bảo quản sau thu hoạch chưa hiệu quả, gây trởngại cho thương lái trong quá trình vận chuyển, trao đổi mua bán ; và còn nhiều những khó khăn, trởngại khác chưa được đềcập đến. Trước những thách thức trên, việc nghiên cứu thực trạng, nguyên nhân vềtình hình sản xuất và tiêu thụlà vấn đềhết sức cần thiết; nhằm đưa ra biện pháp đểtối thiểu chi phí, tối đa lợi nhuận của các tác nhân trong hệthống sản xuất, phân phối và tiêu thụdâu HạChâu của huyện Phong Điền – Thành phốCần Thơ. Vì vậy, đềtài “Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụdâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – TP.Cần Thơ” được thực hiện. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU: 1.2.1. Mục tiêu chung: Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụdâu HạChâu của người dân trồng dâu và các đối tượng thu mua dâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phố Cần Thơ. Từ đó, đưa ra một sốgiải pháp nhằm nâng cao hiệu quảsản xuất và tiêu thụdâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơtrong thời gian tới. 1.2.2. Mục tiêu cụthể: – Đánh giá thực trạng chung của nông dân sản xuất và các đối tượng thu mua dâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơ. – Phân tích chi phí, doanh thu, lợi nhuận đạt được của nông dân trồng dâu HạChâu và các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình sản xuất, tiêu thụsản phẩm dâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơ. – Phân tích những thuận lợi, khó khăn, cơhội, thách thức trong quá trình sản xuất và tiêu thụdâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơ. – Đềxuất một sốkiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quảsản xuất và tiêu thụdâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơtrong thời gian tới. 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU: – Thực trạng sản xuất, tiêu thụcủa nông dân và các đối tượng thu mua dâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơhiện nay nhưthếnào? – Chi phí, doanh thu, lợi nhuận của nông dân trồng dâu HạChâu hiện nay có hợp lý, đạt hiệu quảnhất chưa và các nhân tố ảnh hưởng nhưthếnào đến quá trình sản xuất, tiêu thụsản phẩm dâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phố Cần Thơ? – Quá trình sản xuất, tiêu thụdâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơhiện nay có những thuận lợi, khó khăn, cơhội, thách thức nào? – Có những giải pháp nào đểnâng cao hiệu quảsản xuất, tiêu thụdâu Hạ Châu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơtrong thời gian tới? 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: 1.4.1. Không gian nghiên cứu: Địa bàn nghiên cứu là huyện Phong Điền – TP.Cần Thơ, gồm thịtrấn Phong Điền (ấp Nhơn Lộc 1A), xã Nhơn Ái (ấp Nhơn Bình, ấp Nhơn Phú, ấp Nhơn Thọ), xã MỹKhánh (ấp MỹHòa). 1.4.2. Thời gian nghiên cứu: Đềtài sửdụng nguồn thông tin, sốliệu thứcấp trong thời gian 03 năm 2005-2006-2007. Nguồn thông tin, sốliệu sơcấp được thu thập trong năm 2007. Đềtài được thực hiện từ11.02.2008 đến 25.04.2008. 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu: Các hộnông dân tham gia sản xuất và các đối tượng thu mua dâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – TP.Cần Thơ. 1.4.4. Nội dung nghiên cứu: – Đối với hộnông dân tham gia sản xuất dâu HạChâu tại địa bàn nghiên cứu: do thời gian nghiên cứu có hạn, thực tiễn quá trình sản xuất, tiêu thụdâu Hạ Châu là khá phức tạp và việc thu thập sốliệu sơcấp gặp rất nhiều khó khăn (cả nguyên nhân chủquan lẫn khách quan), cho nên từkết quảphỏng vấn trực tiếp 44 hộnông dân, đềtài chỉphản ánh một sốnội dung sau đây: phân tích hiệu quả sản xuất, tình hình đầu ra và các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình sản xuất, tiêu thụ(thông qua qua trình phân tích nguồn lực sản xuất của nông hộ, các chỉtiêu kinh tế, phương trình hồi quy ); đồng thời đềxuất một sốgiải pháp nhằm nâng cao hiệu quảsản xuất, tiêu thụcủa nông dân trồng dâu HạChâu ởhuyện Phong Điền – Thành phốCần Thơ. – Đối với các đối tượng thu mua dâu HạChâu tại địa bàn nghiên cứu: cùng với một sốkhó khăn như đã đềcập đối với nông dân sản xuất thì trong quá trình thu thập thông tin, sốliệu vềcác tác nhân tham gia vào kênh phân phối dâu Hạ Châu (thương lái, chủvựa, tiểu thương) gặp thêm một sốkhó khăn khác nhưsau: do thời điểm thực hiện đềtài không trùng khớp với mùa vụthu hoạch dâu Hạ Châu, cho nên tìm kiếm thương lái đểphỏng vấn là một trởngại lớn. Đồng thời, chủvựa thu mua, tiểu thương bán lẻtại các chợ ởrất xa địa bàn nghiên cứu. Đây là một hạn chếrất lớn của đềtài. Vì vậy, thông qua phỏng vấn bán cấu trúc, đềtài chỉphân tích tổng quát tình hình thu mua, tiêu thụvà một sốnhân tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các tác nhân tham gia vào kênh phân phối. Từ đó, cũng đềxuất một sốgiải pháp nhằm nâng cao hiệu quảphân phối sản dâu phẩm HạChâu.