Ngày 31/12/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà đã ra sắc lệnh số 78. SL thành lập uỷ ban Nghiên cứu kế hoạch kiến thiết nhằm nghiên cứu, soạn thảo và trình chính phủ một kế hoạch kiến thiết quốc gia về các ngành kinh tế, tài chính, xã hội và văn hoá. Uỷ ban gồm các uỷ viên là tất cả các lãnh đạo của Chủ tịch Chính phủ. Ngày 14/5/1950, Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà ra sắc lệnh 68. SL thành lập ban kinh tế Chính phủ (thay cho uỷ ban Nghiên cứu kế hoạch kiến thiết). Ban kinh tế Chính phủ có nhiệm vụ nghiên cứu, soạn thảo và trình Chính phủ những đề án về chính sách, chương trình, kế hoạch kinh tế hoặc những vấn đề quan trọng khác. Ngày 8/10 /1955, Hội đồng chính phủ đã họp và ra quyết định thành lập Uỷ ban kế hoạch quốc gia và ngày 14/10/1955, Thủ tướng Chính phủ đã ra thông tư số 603/TTG quyết định thành lập Uỷ ban kế hoạch Quốc gia. Hệ thống cơ quan kế hoạch từ TW tới địa phương được thành lập bao gồm:Uỷ ban kế hoạch Quốc gia và các bộ phận kế hoạch của các Bộ ở TW, Ban kế hoạch của các khu, tỉnh, huyện nằm trong uỷ ban hành chính. Nhiệm vụ của các cơ quan kế hoạch các cấp là xây dựng dự án kế hoạch phát triển kinh tế –văn hoá;tiến hành công cuộc thống kê kiểm tra việc thực hiện kế hoạch. Ngày 9/10/1961, Hội đồng chính phủ đã ra quyết định 158/CP qui định nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Uỷ ban kế hoạch Nhà nước. Trong quá trình thực hiện, Hội đồng đã có những quyết định bổ sung và sửa đổi bộ máy Uỷ ban kế hoạch Nhà nước phù hợp với tình hình phát triển Kinh tế-Xã hội của đất nước.