1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀTÀI Ngân sách Nhà nước (NSNN) là khâu cơbản, chủ đạo của tài chính nhà nước, là nguồn tài chính tập trung quan trọng nhất trong hệthống tài chính quốc gia. NSNN tác động trực tiếp đến việc tăng quy mô đầu tư, thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng và phát triển. Thông qua việc phân bổNSNN, Nhà nước thực hiện việc điều chỉnh cơcấu kinh tế, thực hiện cơcấu lại nền kinh tếnhằm phát triển bền vững và không ngừng nâng cao hiệu quảkinh tế- xã hội (KTXH). Điều đó cho thấy việc phân bổsửdụng có hiệu quảvốn NSNN của quốc gia nói chung và của các địa phương nói riêng có ý nghĩa hết sức quan trọng giúp Chính phủ và chính quy ền các cấp thực hiện tốt các m ục tiêu tăng trưởng KTXH của mình. ỞViệt Nam, quá trình phân bổngân sách đã trải qua nhiều thời kỳvà đã có những chuyển biến đáng kể, đánh dấu bằng sựra đời của Quyết định 139/2003/QĐ-TTg về định mức phân bổdựtoán chi thường xuyên của NSNN cho các bộ, ngành, cơquan Trung ương (TW) và các tỉnh, thành phốtrực thuộc TW. Quá trình thực hiện hệthống định mức phân bổngân sách (ĐMPBNS) theo Quyết định 139 của Chính phủ đã đạt được những kết quảquan trọng như: cơbản đã đảm bảo tính công bằng, hợp lý; đảm bảo tính công khai, minh bạch của NSNN. Đồng thời qua đó thểhiện ưu tiên đối với vùng miền núi, vùng cao, vùng đồng bào dân tộc có nhiều khó khăn và vùng kinh tếtrọng điểm; phù hợp với khảnăng cân đối NSNN, bảo đảm thực hiện nhiệm vụphát triển KTXH, quốc phòng, an ninh; góp phần tăng cường công tác quản lý tài chính, sửdụng ngân sách có hiệu quả, tiết kiệm. Tuy nhiên, quá trình thực hiện hệthống định mức phân bổchi thường xuyên (TX) của NSNN thời gian qua còn một sốhạn chế: phạm vi hệthống định mức phân bổchưa bao quát hết các lĩnh vực chi TX của NSNN; các vùng miền núi, vùng cao, vùng đồng bào dân tộc khó khăn mặc dù đã được ưu tiên trong hệthống ĐMPBNS, nhưng trong giai đoạn mới m ục tiêu và yêu cầu phát triển KTXH, xoá đói giảm nghèo được Chính Phủ đặt ra rất lớn nên cần phải tăng mức độ ưu tiên hơn đối với hệthống định mức phân bổ. Do vậy, cần phải xây dựng hệthống phân bổNSNN trên cơsởkếthừa và phát huy những kết quả đạt được, khắc phục các tồn tại để đáp ứng tốt nhiệm vụphát triển KTXH của cảnước nói chung và địa phương nói riêng. Việc ban hành Quyết định số151/2006/QĐ-TTg ngày 29/6/2006 và Quyết định số210/2006/QĐ- TTg ngày 12/9/2006 là một sự đổi mới rất quan trọng, các quy định vềtiêu chí và định mức được lượng hoá; bảo đảm việc phân bổNSNN công khai, minh bạch và công bằng so với trước; khắc phục được việc phân bổtheo cảm tính thiếu căn cứtrước đây. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đềcần tiếp tục hoàn thiện, bổsung trong việc xác định định mức chi NSNN. Việc xây dựng các định mức chi tiêu ngân sách (NS) vẫn chủyếu dựa trên các yếu tố đầu vào, mà chưa tính đến các hiệu quả đầu ra của các khoản chi tiêu, là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng chi tiêu NS lãng phí, hiệu quảthấp. Quảng Bình là một trong những tỉnh nghèo nhất cảnước, hàng năm đều được TW trợcấp Ngân sách. Những năm gần đây, Quảng Bình đều đạt các chỉtiêu của Tỉnh đềra do công tác phân bổNSNN được các ngành, các cấp quan tâm, chú trọng. Trên thực tếvốn đầu tưtừNSNN của Quảng Bình đã có những đóng góp to lớn trong sựnghiệp phát triển KTXH của tỉnh. Nhưng bên cạnh đó, do nhiều nguyên nhân khác nhau đã làm cho việc phân bổNSNN đạt hiệu quảchưa cao. Công tác phân bổNS lập theo từng năm và thường được lập theo phương pháp tăng thêm một tỷlệphần trăm nhất định so với số ước thực hiện năm hiện hành, chưa gắn chặt với việc triển khai thực hiện kếhoạch KTXH của địa phương. Vì vậy, một sốdựtoán phân bổgiao chính thức cho Uỷban nhân dân các cấp thực hiện không sát với thực trạng KTXH. Trước tình hình đó, việc nghiên cứu đềtài “ Hoàn thiện công tác xây dựng hệthống định mức phân bổngân sách nhà nước Tỉnh Quảng Bình”nhằm góp phần thực hiện tốt kế hoạch phát triển kinh tếxã hội tỉnh Quảng Bình là cấp thiết, có ý nghĩa quan trọng cảvềmặt lý luận lẫn thực tiễn đang đặt ra hiện nay. 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀTÀI + Mục tiêu chung Trên cơsởquy trình lập dựtoán NSNN, tình hình phân bổvốn đầu tư phát triển (ĐTPT), định mức phân bổchi thường xuyên NSNN hiện hành để đánh giá kết quảphân bổNSNN từnăm 2004-2007. Xây dựng căn cứ, tiêu chí, định mức phân bổNSNN cho các cơquan, đơn vị, các huy ện, thành phố đảm bảo công bằng, minh bạch, phát huy hiệu quảsửdụng vốn và góp phần đảm bảo nguồn lực đểtriển khai thực hiện một cách tốt nhất kếhoạch phát triển KTXH của tỉnh đến 2015. + Mục tiêu cụthể – Hệthống hoá những vấn đềlý luận vềNSNN; phân bổNSNN, cơsở phương pháp luận vềxây dựng ĐMPBNS. – Đánh giá thực trạng công tác xây dựng ĐMPBNS và những kết quả đạt được, những bất cập tồn tại trong việc phân bổsửdụng NSNN giai đoạn 2004-2007. – Hoàn thiện công tác xây dựng ĐMPBNS cho các ngành, địa phương trong quá trình xây dựng kếhoạch phân bổNSNN giai đoạn 2011-2015. 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU – Đối tượng nghiên cứu là lý luận và thực tiễn công tác phân bổNSNN và xây dựng hệthống ĐMPBNS ởtỉnh Quảng Bình. – Phạm vi nghiên cứu của đềtài chủyếu là công tác xây dựng định mức phân bổNSNN lĩnh vực chi ĐTPT, chi thường xuyên giai đoạn 2004-2007; các giải pháp hoàn thiện công tác xây dựng hệthống định mức phân bổ NSNN tỉnh nhằm thực hiện tốt mục tiêu tăng trưởng của tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2011- 2015. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU – Phương pháp thu thập tài liệu * Tài liệu thứcấp: Tài liệu được lấy từniên giám thống kê của Cục Thống kê, các báo cáo phân bổdựtoán từ2004-2007, quyết toán thu chi NSNN từnăm 2004- 2007, báo cáo đánh giá tình hình KTXH của tỉnh từnăm 2001 – 2007; kếhoạch phát triển KTXH đến năm 2020, các quyết định về định mức phân bổNSNN của Thủtướng Chính phủ, các kết quảnghiên cứu bước đầu vềphân bổNS theo đầu ra, kết quả; các Nghịquyết, quy ết định của HĐND, UBND tỉnh về định mức phân bổchi thường xuyên, chi ĐTPT của NSNN năm 2007. * Tài liệu sơcấp: Tiến hành khảo sát thực tếnhững người kinh nghiệm có liên quan hoặc liên quan trực tiếp đến công tác phân bổNSNN trên địa bàn tỉnh, huyện thông qua phiếu điều tra. – Phương pháp điều tra mẫu: Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã tổchức điều tra và lấy ý kiến của các chuyên gia tài chính là lãnh đạo các đơn vị: Sởtài chính, SởKếhoạch – Đầu tư, UBND, HĐND các cấp, các phòng Tài chính huyện, thành phốcó liên quan đến công tác phân bổNSNN, đánh giá kết quảsửdụng NSNN. Từsốliệu thu thập được, xây dựng hệthống các chỉtiêu, biểu bảng để phân tích, đánh giá tình hình phân bổNSNN theo ngành kinh tếquốc dân, theo nội dung chi ĐTPT và chi thường xuyên. – Phương pháp phân tích Sửdụng các phương pháp phân tích thống kê nhưsốtương đối, sốtuyệt đối, sốbình quân; phương pháp chỉsố; đối chiếu các căn cứ, qui trình lập, 5 phân bổNSNN theo qui định của Nhà nước so với qui trình đang thực hiện. đểmô tả, xác định mối quan hệgiữa các nội dung sửdụng NSNN; phân tích và xác định xu hướng biến động của quá trình phân bổvà cơcấu sửdụng NSNN. – Phương pháp khảo sát tình hình thực tế, phân tích, đánh giá rõ các ưu nhược điểm, chỉrõ các vấn đềbất cập, vướng mắc của ĐMPBNS hiện hành và kết quảphân bổNSNN; phân tích có hệthống các căn cứ, mức độcủa những nhân tố ảnh hưởng, tác động đến quá trình phân bổNSNN đểtừ đó xây dựng hệthống các căn cứ, tiêu chí, phương pháp định lượng phân bổNSNN một cách khoa học, hợp lý. Căn cứkết quảphân bổNSNN, tình hình sửdụng NSNN giai đoạn từ 2004-2007 và các phương pháp phân bổNSNN làm cơsởcho việc xác định cơcấu phân bổNSNN giai đoạn 2011 – 2015. 5. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN Ngoài phần mở đầu, kết luận, nội dung luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Một sốvấn đềlý luận vềNSNN, phân bổNSNN và ĐMPBNS. Chương 2: Thực trạng công tác xây dựng hệthống định mức phân bổ NSNN tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2004-2007. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác xây dựng hệth ống định m ức phân bổNSNN nhằm thực hiện tốt nhiệm vụphát triển KTXH tỉ nh Quảng Bình giai đoạn 2011 – 2015.