Công tác định giá doanh nghiệp đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình cổphần hóa doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) nhằm thực hiện sắp xếp, cơcấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quảhoạt động của khu vực này. Trong gần 15 năm, lộtrình cổ phần hóa đã được triển khai từng bước vững chắc và đạt nhiều kết quả. Tuy nhiên, cổ phần hóa DNNN còn nhiều hạn chế, vướng mắc, chưa đạt kếhoạch đềra. Khó khăn trong công tác định giá doanh nghiệp là một trong những nguyênnhân chủyếu làm chậm quá trình chuyển đổi này. Mặt khác, trong các văn bản pháp qui tính đến hết năm 2006 đã có 7 lần sửa đổi nghị định liên quan đến công tác định giá doanh nghiệp (Nghị định số143/HĐBT ngày 10/5/1990; Quyết định số202/CT ngày 8/6/1992; Nghị định 28/1996/NĐ- CP ngày 7/5/1996; Nghị định số25/CP ngày 26/3/1997; Nghị định số44/1998/NĐ-CP ngày 29/06/1998; Nghị định số64/2002/NĐ-CP ngày 19/6/2002; Nghị định số187/2004/NĐ-CP ngày 16/11/2004) đểsửa đổi hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi hình thức sởhữu các DNNN. Việc hoàn thiện không chỉ ởphương pháp định giá phù hợp, các động lực thúc đẩy quá trình chuyển đổi mà còn cần hoàn thiện cả ởnhững vấn đềcơchếtài chính, các quy định pháp lý. cho phù hợp với điều kiện cụthểcủa nền kinh tếViệt Nam hiện nay; Ngoài ra đối với các doanh nghiệp sau cổphần hoá hiện nay còn rất cần nghiên cứu đểhỗtrợcác doanh nghiệp này phát triển theo đúng định hướng của Nhà nước, kết hợp hài hoà lợi ích giữa Nhà nước, người lao động và doanh nghiệp. Ngoài những vấn đềmang tính lý thuyết vềhình thành một phương pháp tiếp cận khoa học cho vấn đềnày thì trên các diễn đàn tranh luận của các chuyên gia tài chính có rất nhiều vấn đềliên quan đến công tác định giá doanh nghiệp được đưa ra như: vềcơchế định giá, tổchức định giá, kiểm soát quá trình định giá, lựa chọn tổ chức định giá, phương pháp định giá, cách thức bán giá trịdoanh nghiệp, tỷlệnắm giữcổphần nhà nước.; Tuy nhiên hiện chưa có một đềtài nào nghiên cứu một cách tương đối toàn diện hơn vềtoàn bộcác vấn đềnày được công bố. Với những ý nghĩa trên, từnhận định vềsựquan trọng và cần thiết của công tác định giá doanh nghiệp, tác giả đã chọn đềtài: “Hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp ởViệt Nam”. 2 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY Trên thếgiới, có khá nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến phương pháp định giá doanh nghiệp. Năm 1994 tác giảRobert, Bergeth đã đềcập đến phương pháp so sánh giá trịtrường qua ấn phẩm How to sell your company for the most profitxuất bản bởi Prentice Hall. Năm 1997, các tác giảPalepu, Bernard và Healy thuộc đại học Ohio đã giới thiệu các nghiên cứu của mình vềphân tích kinh doanh và giá trịdoanh nghiệp (Introduction to BusinessAnalysis & Valuation). Năm 1998, hai tác giảG. Baker and G. Smith thuộc đại học Cambridge các nghiên cứu của mình qua Bài viết Tạo dựng giá trịdoanh nghiệp thông qua việc định giá các tài sản vô hình (TSVH). Đặc biệt, năm 2000, nhà xuất bản Mc Kinsey & Company Inc đã cho ra đời các cuốn sách nói về định giá doanh nghiệp như Valuation Measuring and Managing the Value of companies của các tác giả Tom Copeland, Tim Koller, Jack Murring, cuốn Investment Valuation của tác giảAswath Darmoleran và cuốn Value Investing: A Balanced Approach của tác giả Martin J. Whitman. Hầu hết các công trình nghiên cứu trên chủyếu đềcập đến phương pháp định giá doanh nghiệp mục đích mua bán, sát nhập (Merger and Acquisition). Gần đây nhất, tháng 8 năm 2006, tác giảFredrik Sjoholm thuộc The European Institute of Japanese Studies, Stockholm School of Economics đã có các nghiên cứu của mình về doanh nghiệp nhà nước và CPH ởViệt Nam. Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉcông bố một sốthông tin liên quan đến DNNN và CPH ởViệt Nam. ỞViệt Nam, bắt đầu từnăm 1990 đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến cổphần hóa, phương pháp định giá doanh nghiệp, thẩm định giá trị doanh nghiệp. ; Nhưluận án của tác giảNguyễn Minh Hoàng năm 2001, chỉ nghiên cứu vềhoàn thiệnphương pháp định giá doanh nghiệp. Tác giảTrịnh Thị Kim Ngân năm 1999 nghiên cứu với luận văn thạc sỹvềGiải pháp vềtài chính tín dụng nhằm thúc đẩy quá trình CPH của DNNN trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng. Tác giảPhạm Đình Toản năm 2000 nghiên cứu với luận văn vềGiải pháp tài chính góp phần thúc đẩy quá trình CPH DNNN ởViệt Nam hiện nay. Tác giả Đỗ Minh Tuấn nghiên cứu luận văn thạc sỹvềHoàn thiện phương pháp định giá DNNN trong quá trình CPH ởViệt Nam. Tuy nhiên, phạm vi của các công trình này hoặc chỉ đềcập 1 phần đến định giá doanh nghiệp hoặc một sốkhía cạnh của phương pháp định giá doanh nghiệp. 3 Đặc biệt, gần đây nhất, năm 2005 tác giảNguyễn VũThuỳHương với luận văn thạc sỹ đã nghiên cứu vềHoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp ởViệt Nam. Tuy nhiên, luận văn này chỉgiới hạn phạm vi nghiên cứu đến năm 2004, đối tượng khảo sát hẹp và nghiên cứu tập trung vềphương pháp định giá doanh nghiệp. Ngoài ra còn nhiều bài viết liên quan đến phương pháp định giá doanh nghiệp, CPH, định giá TSVH. Các bài viết này chỉ đềcập đến một phần khía cạnh liên quan đến công tác định giá doanh nghiệp và các điều kiện được phân tích chủyếu dựa trên các cơsởvềlý thuyết mà chưa được kiểm chứng. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN • Nghiên cứu những vấn đềlý luận cơbản về định giá doanh nghiệp, công tác định giá doanh nghiệp và các nhân tố ảnh hưởng tới công tác định giá doanh nghiệp. • Đánh giá thực trạng công tác định giá doanh nghiệp thông qua quá trình CPH DNNN ởViệt Nam. Phân tích những hạn chếcủa công tác định giá doanh nghiệp ởViệt Nam tập trung vào giai đoạn 2001-2006. • Đềxuất các nhóm giải pháp hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp trong quá trình CPH ởViệt Nam hiện nay, theo 3 nhóm: + Nhóm giải pháp hoàn thiện cách thức định giá doanh nghiệp + Nhóm giải pháp hoàn thiện phương pháp định giá doanh nghiệp + Nhóm giải pháp trong quá trình Tổchức định giá doanh nghiệp, và Đưa ra các điều kiện đểhoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp cho các đối tượng có liên quan trực tiếp bao gồm: (1) Điều kiện với Nhà nước và các cơquan có liên quan; (2) Điều kiện với các tổchức có chức năng định giá doanh nghiệp; (3) Điều kiện với doanh nghiệp được định giá. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN Do phạm vi của đềtài khá rộng liên quan đến nhiều vấn đềkinh tếxã hội khi chuyển đổi sởhữu nên luận án chủyếu tập chung vào trình tự, công tác tổchức, thực hiện định giá doanh nghiệp, nghiên cứu các mô hình trong nước và quốc tế đang được áp dụng, đi sâu vào nghiên cứu các vấn đềliên quan đến công tác định giá doanh nghiệp độc lập là chủyếu qua tiến trình cổphần hoá DNNN để đưa ra những giải pháp phù hợp với điều kiện của nền kinh tếViệt Nam trong thời gian tới.