►Tính cấp thiết của đềtài Trong vài thập kỷ gần đây, các hoạt động của con người đã và đang góp phần làm tăng đáng kểnồng độcác khí nhà kính trong khí quyển, từ đó làm tăng nhiệt độ toàn cầu, dẫn đến hàng loạt những biến đổi nghiêm trọng của môi trường tựnhiên. Nếu không có những biện pháp giảm thiểu và thích nghi với sựbiến đổi khí hậu (BðKH), có thểsẽdẫn đến những tác động nghiêm trọng đến an ninh con người, môi trường và kinh tếxã hội trong một tương lai không xa [22]. Thừa Thiên Huế(TTH) là một tỉnh phía Nam của vùng duyên hải Bắc Trung Bộ, địa hình kéo dài theo phương Tây Bắc – ðông Nam gồm những dãy núi, gò đồi, đồng bằng nhỏhẹp chạy song song với đường bờbiển, thấp dần từTây sang ðông và vùng đầm phá ven biển rộng lớn. Do nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa Bắc bán cầu nên đây là khu vực vừa chịu ảnh hưởng gió mùa ðông Bắc vừa bịgió mùa Tây Nam chi phối. Những đợt hạn hán và xâm nhập mặn nghiêm trọng xảy ra hằng năm; những trận mưa với lưu lượng và cường độrất lớn, các cơn dông, lốc tố, lũvà lũquét thường xuyên xuất hiện. Ngoài ra, với 127 km bờbiển tiếp giáp với ổbão Tây Bắc Thái Bình Dương, là ổbão lớn nhất hành tinh, hàng năm TTH thường chịu ảnh hưởng của trung bình 0,6 cơn bão [26]. Do vịtrí địa lý, điều kiện địa hình và khí hậu nêu trên, TTH được xem là một trong những địa phương rất dễbịtổn thương (DBTT) do thiên tai, nhất là bão, lũ, hạn hán. Hơn nữa, theo tính toán của các nhà khoa học, những BðKH ởViệt Nam có khả năng diễn biến nhưsau [26]: – Nhiệt độtrung bình năm tăng khoảng 0,1 0 C / thập kỷ. Một sốtháng mùa hè, nhiệt độtăng khoảng 0,1 – 0,3 0 C / thập kỷ. Vềmùa đông, nhiệt độgiảm đi trong các tháng đầu mùa, tăng lên trong các tháng cuối mùa. – Lượng mưa tăng 10 %, cường độmưa tăng từ5 – 10 %. Những dịthường dẫn đến lũ, hạn sẽnhiều hơn. – Mùa bão có thểkéo dài thêm, tần suất bão có thểxuất hiện thường xuyên hơn, cường độbão có thểmạnh thêm. – ðến năm 2070 lượng bốc hơi tăng lên từ3 – 8 %, lượng mưa tăng ít không đủ bù lại lượng nước bốc hơi đã dẫn đến dòng chảy trên các triền sông giảm từ23-40,5%, nhất là mùa kiệt, dòng chảy lũlại có xu thếtăng do cường độmưa tăng. 2 – Mực nước biển dâng cao thêm 3 – 15 cm vào năm 2010 và 100 cm vào năm 2100 làm cho xói lở, bồi lấp bờsông, bờbiển tăng. Nhưvậy, BðKH có thểgây ra nhiều tác hại đối với kinh tế- xã hội của tỉnh TTH. Trong số7 huyện, thịxã và thành phố, Phú Vang là một trong những địa bàn DBTT nhất do các dòng lũlớn từthượng nguồn đổvềvà gió bão, sóng lớn, triều dâng từbiển. Ởhuyện này, 2 xã Phú Lương và Vinh Hà là những nơi dễbị ảnh hưởng nhất bởi thiên tai, đặc biệt bão và lũlụt. Người ta thường ví xã Phú Lương là “rốn lũ” của huyện và thường xuyên bịngập lụt gây thiệt hại vềnhà cửa, mùa màng. Xã Vinh Hà được gọi là một xã “bán đảo” của vùng phía Nam phá Tam Giang – Cầu Hai do có phía ðông giáp đầm Hà Trung – Thủy Tú, phía Tây và Nam giáp đầm cầu Hai. Vinh Hà là xã có diện tích mặt nước lớn, chịu ảnh hưởng trực tiếp của những cơn bão đến từbiển ðông, nằm trên đường thoát lũvào mùa mưa bão và thường xuyên bịnhiễm mặn vào mùa khô. Các xã này trởnên DBTT hơn bao giờhết trong bối cảnh BðKH và những tác động bất lợi đã được dựbáo. ðểgóp phần giảm thiểu tác động của thiên tai trong bối cảnh BðKH hiện nay và giúp tăng khảnăng phòng ngừa, thích ứng với BðKH ởhuyện ven biển Phú Vang, chúng tôi chọn đềtài: “ðánh giá rủi ro và đềxuất biện pháp thích ứng với thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu ởhai xã Phú Lương và Vinh Hà, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế”. ►Tính mới của đềtài – Phân tích, đánh giá các hiểm họa tựnhiên ởPhú Lương và Vinh Hà trong xu hướng ảnh hưởng của BðKH; đánh giá năng lực quản lý và phòng ngừa thảm họa, phân tích tình trạng DBTT do thiên tai trong bối cảnh BðKH. – ðềxuất các biện pháp thích ứng với BðKH ở địa bàn nghiên cứu. ►Mục tiêu nghiên cứu – ðánh giá rủi ro các hiểm họa tựnhiên, khảnăng dễbị ảnh hưởng và năng lực ứng phó của cộng đồng các xã Phú Lương và Vinh Hà, huyện Phú Vang, tỉnh TTH. – Xây dựng một sốbiện pháp thích ứng với thiên tai dựa vào cộng đồng, góp phần giảm thiểu tác hại do thiên tai trong bối cảnh bị ảnh hưởng bởi BðKH tại xã Phú Lương và xã Vinh Hà, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.